Republiko: Diferi inter la revizi

Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
Kelka korektigi
Etiketi: Redaktita per smartfono Redaktita per informatikoprogramo "app"
Nula rezumo di redakto
Etiketi: Redaktita per smartfono Redaktita per informatikoprogramo "app"
 
Lineo 5:
{{Surskriburo|#ffa000|[[Parlamentala republiko]]}}
{{Surskriburo|#964b00|Unika partiso}} ]]
'''Republiko''' esas guvernala sistemo ube la [[chefo di stato]] (qua maxim -multa -kaze havas la titulo "[[prezidanto]]", ma en antiqua [[Roma]] esis "konsulo") elektesas dal populo o dal parlamento, e ne povas transmisar la povo heredale a lua familio, quale eventas en [[monarkio|monarkii]]. L'origino di la vorto ''republiko'' esas 2 [[Latina linguo|Latina]] vorti: ''res publica'' (publika kozo, o publik afero).
 
Se la [[chefo di stato]] anke esas [[chefo di guvernerio]], la lando esas '''[[prezidantala republiko]]''' (exemple en [[Usa]], [[Brazilia]], [[Arjentinia]]). Se la chefo di guvernerio ne esas anke chefo di stato, ed selektesas da deputati de la precipua partisi (o koalisuro) en [[parlamento]], la sistemo nominesas '''[[parlamentala republiko]]''' (exemple en [[Portugal]], [[Finlando]], [[Francia]]).
 
MaximLa multa kaziprezidanti, maxim-multa-kaze en la moderna republiki, prezidanti komandasguvernas por periodi de 4 til 6 yari. En kelka landi, la [[konstituco]] limitizas la quanto di inter-sequanta foyi qui ula persono povas disputar prezidantal elekti. Exemple en [[Usa]] e en [[Brazilia]], prezidanti povas disputar rielekto nur ununfoye foyo sequantasequante. En [[Uruguay]], la prezidanto elektesas por 5 yari e ne povas rielektesar. En [[Chili]], illu elektesas por 4 yari e ne povas rielektesar. En [[Venezuela]] pos modifiko en la konstituco ye la [[15ma di februaro]] [[2009]], la periodo esas 6 yari e la prezidanto povas rielektesar absolute.
 
Segun [[Aristoteles]], la tri principi fundamentala di ula republiko esas: