Historio di Kanada: Diferi inter la revizi
Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
mikra korektigi |
kelka korektigi + texto, imaji |
||
Lineo 1:
[[Arkivo:Langs_N.Amer.png|thumb|250px|Linguala regioni di Nordal Amerika ante l'arivo dil Europani.]]
[[Arkeologio|Arkeologiala]] e [[genetiko|genetikala]] studii indikas ke homi ja vivis
[[Arkivo:L'Anse_aux_Meadows,_recreated_long_house.jpg|thumb|250px|left|En L'Anse aux Meadows existis [[Vikingo|Vikinga]] kolonio c. la yaro 1000.]]
L'unesma [[Europa]]ni qui arivis en nuna Kanada esis [[vikingo|vikingi]], qui establisis su en la regiono di [[Newfoundland e Labrador|Newfoundland]] en [[1000]]a yari<ref>[http://books.google.com/?id=m-4rb_GhQ5EC&lpg=PP1&dq=The%20Vinland%20sagas%3A%20the%20Norse%20discovery%20of%20America&pg=PA28#v=onepage&q Pálsson, Hermann (1965) (Digitized online by Google books). The Vinland sagas: the Norse discovery of America. Penguin Classics. p. 28. ISBN 0-14-044154-9]</ref> e, pos faliar ta koloniigo ne pluse probesis koloniigar la regiono til [[1497]], kande [[Italia]]n explorero [[Giovanni Caboto]] exploris la litoro por [[Anglia]].
[[Jacques Cartier]] exploris litoro di Kanada en [[Atlantiko]] en [[1534]]. [[Samuel de Champlain]] arivis en [[1603]] e fondis [[Quebec]] en [[1608]]. En [[1610]] [[Unionita Rejio|Britaniani]] fondis lua unesma kolonii en la regiono, en Cupids e Ferryland<ref>{{cite web|url=http://books.google.com/books?id=_5AHjGRigpYC&pg=PA55|title = ''The Atlantic region to Confederation: a History''|author=Phillip Alfred Buckner; John G. Reid (1994)|publisher=University of Toronto Press. pp. 55-56}}</ref>. La [[Dek e tri kolonii]] fondesis poka yari pose. [[Nova Skotia]] divenis Britaniana teritorio en [[1713]] per la [[kontrato di Utrecht]].
[[Arkivo:Benjamin_West_005.jpg|thumb|250px|left|La morto di Benjamin West dum la [[batalio di Abraham-planaji]].]]
Kanada divenis nedependanta ye la [[1ma di julio]] [[1867]] ed antee ol esis parto de granda [[Britaniana Imperio]]. En [[1982]] la [[parlamento]] di Kanada aprobis Kanada Akto, qua finis sejornanta dependeso di Kanada de [[Unionita Rejio]]. En [[1999]] teritorio di [[Nunavut]] esis kreita, la triesma di lando.▼
En [[1759]] Britaniani vinkis [[Francia|Franci]] en la [[batalio di Abraham-planaji]]. Pos la [[Sep-yara milito]] Francia cedis granda parto di Kanada ad Unionita Rejio. Rejala proklamo en [[1763]] kreis la provinco di Quebec, ed unionis l'insulo di Cape Breton a Nova Skotia. Por preventar konflikti en Quebec, Britania aprobis l'Akto pri Quebec en [[1774]], qua expansis la teritorio di la provinco vers la Granda Lagi e la valo dil [[rivero Ohio]]. [[Franca linguo]] riestablisesis ibe. Ta agado iracigis la kolonigiisti di la [[Dek e tri kolonii]] ed stimulis anti-Britaniana sentimenti poka yara ante l'[[Usana nedependo-milito|Usana revoluciono]].
Paris kontrato en [[1783]] agnoskis la nedependo di la dek e tri kolonii, e cedis teritorii sude de la Granda Lagi ad [[Usa]]. Dum la [[Milito di 1812]] Usa atakis Kanada, ma pos du yari patis.
Pos diversa konferi, konstitucala akto en [[1867]] kreis Kanadana Kunfederuro nedependanta de Unionita Rejio en [[1 di julio]] [[1867]], komence kun quar provinci: [[Ontario]], [[Quebec]], [[Nova Skotia]] e [[New Brunswick]]. Pos Kanada asumis kontrolo di la Tero di Rupert e di la Nord-Westala Teritorio. Britaniana Kolumbia e Vancouver Insulo unionis kun la kunfederuro en [[1871]] dum ke Prince Edward insulo unionis en [[1873]]. Por stimular l'expando vers la westo, Kanadana guvernerio stimulis la konstrukturo di la [[ferovoyo]] ''Canadian Pacific'', qua kompleteskis en [[1915]], por unionar [[Kebekia]] kun [[Britaniana Kolumbia]].
Unionita Rejio duris prenar kontrolo di Kanadan exeteral aferi. Konseque, kande [[Unesma mondomilito]] komencis, Kanada eniris la milito. Volontarii sendesis a westala fronto. De cirkume {{formatnum:625000}} soldati sendita, cirkume 60.000 perisis e 173.000 vundesis. En [[1939]] sub la guvernerio di chefministro [[William Lyon Mackenzie King]] Kanada deklaris milito kontre Germania tri dii pos l'Unionita Rejio. Kanadana trupi havis multa importo dum l'[[inkurso di Dieppe]] en [[1942]], dum la [[batalio di Normandia]] en [[1944]], ed anke protektis la rejo di [[Nederlando]] dum German okupeso en ta lando.
▲
== Referi ==
| |||