Batalio di Waterloo: Diferi inter la revizi

La '''Batalio di Waterloo-batalio''' desvolvesas ye 18la [[18ma di junio]] [[1815]]. Finas per la decidema vinko per du armei : ta di federatifederiti kompozita precipue di [[Unionita Rejio|Britaniani]] e [[Nederlando|Nederlandi]], komandita da [[Arthur Wellesley|duko de Wellington]], e ta di Prusiani, komandita da [[Gebhard Leberecht von Blücher|marshalo Blücher]] ; omna du opozita a [[Francia|Franc]] armeo nominita ''di Nordo'' duktita dadal la cezaroimperiestro [[NapoleonNapoléon la 1ma]]. Waterloo markizita la fino di periodo konocita kom [[100 diadii]].

La batali-agro esesis en nuna [[Belgia]], circkumcirckume 12 km SSE dide [[Bruxel]], e 2 km didel urbo di [[Waterloo, Belgia|Waterloo]]. La situo es nuna dominacita da granda ter-amaso, [[Butte du Lion]].

Ye la [[1313ma di marto]] [[1815]], sis dii ante ke Napoleon atingita Paris, la povi a [[Kongreso di Wien]] deklaris ke lu esas proskribito. Quar dii pose, [[Unionita Rejio]], [[RusianaRusa imperio|Rusia]], [[Austriana Imperioimperio|Austria]] e [[Prusia]] mobilizita armei pro vinkar Napoleon. Ta konocasNapoleon savis ke kande lua atentiarmeo ahavis despersuadantamin unosoldati kam la federiti, e kande ilu faliis despersuadar un o pluplua dimembri de la [[SepSepesma Koalisuro]] federatipri del'atako invadarkontre Francia faliis, lua solaunika chanco peresus restarse enilu povoatakus esante atakarla antemobilizado di la Koalisuro mobilizita.<ref>{{cite book |last=Chandler |first=David |year=1966 |title=The Campaigns of Napoleon |publisher=New York: Macmillan}}</ref> Se ililu povaspovus destruktar l'existanta forci sudasude dide Bruxel ante esoske li recevus rinforcitarinforci, esesus posibla retropulsar la BritaniBritaniani a la maro ed ekpulsar la PrusianaPrusiani dide la milito.

La komencala aranji di Wellington es intencata kontre-agar la menacominaco di Napoleon encirkligar les armei di Koalisuro per movanta tra [[Mons]] ad la sud-westa di Bruxel. Ta havus ruptar komuniki kun lua bazo en [[Ostend]], ma proximar lua armeo di ta di Blücher. Napoleon manipulita la timo di Wellington per perdar lua provizo-kateno de kanalo portui kun nevera informo. Il separas lua armeo kun sinistra alo komandita da [[Michel Ney]], la rekto alo komandita da [[Emmanuel, marquismarkezo de Grouchy|Emmanuel Grouchy]], e rezerv-armeo, komandita ipsa (quankam omna tri elementi restas sat cirkum per suportar l'una l'altra). Transiranta la frontiero apud [[Charleroi]] ante l'auroro ye 15 di junio, la Franciani quik glutas avanposteni di Koalisuro, sekuranta la prefera mez poziciono inter amba enemika armei.

Napoleon decidas atakar unesma la Prusiana kande Ney kaptas la krucovoyo en [[Quatre Bras]] dum la [[Ligny-batalio di Ligny]]. Napoleon ganas ma ne destruktas ta trupi ke retretasretretis omni vers WaterloWaterloo.

Pluvis tota nokto; la tereno es dilutita. La lokizo dil [[artilrio]] en la fango, es dificiladesfacila. La debuto di atako esesis plutardigita. Pose, l'efiko di pafi es diminutita (la kuglegi penetraspenetris en la sulo vice risaltar per rikochi). L'avancado dil [[infantrio]] e [[kavalrio]] ne esesis facila.