Uruguay: Diferi inter la revizi
Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
Nula rezumo di redakto |
kelka korektigi/modifiki |
||
Lineo 41:
Kom rezulto de la milito inter Anglia e Hispania de 1796 til 1808, la [[3ma di februaro]] [[1807]] [[Unionita Rejio|Britaniani]] okupis Montevideo e pose atakis Buenos Aires, ma ekpulsesis da Hispaniana trupi e populala rezisto. En [[1810]] kande eventis la [[Revoluciono di Mayo]] en Buenos Aires, Uruguay tardigis partoprenar en la proceso. En [[27 di februaro]] [[1811]] komencis revolto kun 300 homi komandita da Pedro José Viera e Venancio Benavides, konocata kom ''Grito de Asencio'', qua konsideresas la komenco dil nedependo-proceso di Uruguay. Viera e Benavides okupis l'urbi di Mercedes, Villa Soriano, ''El Colla'' (nune Rosario) e San José, e demandis la helpo dil guvernerio di Buenos Aires. [[José Gervásio Artigas]], nune konsiderata Uruguayana heroo, lansis atako kontre Hispaniani en Uruguay ed okupis l'urbi di Minas ye la [[24ma di aprilo]] [[1811]], San Carlos ye la [[28ma di aprilo]], e Maldonado ye la [[29 di aprilo|29ma]]. Il anke vinkis Hispaniani en [[Las Piedras batalio]] ye la [[18ma di mayo]] [[1811]] e fine Montevideo. Colonia del Sacramento okupesis en [[26 di mayo]] sam yaro, e Hispaniana dominacajo en la regiono finis.
Uruguay okupesis da la Portugalani e depos da la [[Brazilia]]ni de [[1816]] til [[1827]].
De [[1864]] til [[1870]] Uruguay,
Dum l'administrado di generalo [[Lorenzo Batlle y Grau]] supresesis revolto komandita da Nacionala Partiso (''Blancos''). De [[1875]] til [[1886]] militisti komandis la lando. Dum ta periodo, l'enmigro di [[Italia]]ni e [[Hispania]]ni augmentis
En [[1903]] [[José Batlle y Ordóñez]] elektesis prezidanto. Ilu guvernis til [[1907]] e rielektesis en [[1911]] por guvernar til [[1915]]. Dum lia duesma periodo, Uruguay adoptis 8-hora laborjorno, indemno por chomeso ed universala votado.
En [[1931]] [[Gabriel Terra Leivas]] asumis povo. Lia mandato koincidis kun l'efekti di la [[
En [[1938]] generalo [[Alfredo Baldomir Ferrari]] elektesis prezidanto. Kande la [[duesma mondomilito]] komencis, Baldomir deklaris Uruguay neutra lando. Uruguay nur eniris la milito en [[1945]], kontre [[nacional-socialista Germania]].
De [[1973]] til [[1985]] lando sufris [[diktatoreso]]. Cirkum 180 Uruguayani ocidesis dum ta periodo. En [[1 di marto]] [[1985]] [[demokratio]] riestablisesis. [[Julio María Sanguinetti]] de la partiso ''Colorado''
Ye la [[11ma di decembro]] [[2013]] Uruguay divenis l'unesma Sud-Amerikana lando qua legaligis la plantaco e vendo di [[marihuano]].
Lineo 71:
Kun {{formatnum:176214}} km² di totala surfaco, Uruguay esas la 2ma min granda lando di [[Sud-Amerika]], pos [[Surinam]]. Ol havas 660 km di [[litoro]]. Ol dividas la surfaco di [[Laguno Merín]] kun [[Brazilia]].
La maxim alta monto di Uruguay esas ''Cerro Catedral'', kun 513 metri. Granda parto di lando (regiono konocata kom ''pampas'') kovresas
La [[klimato]] esas [[subtropikala klimato|subtropikala]], kun granda influo dil [[Atlantiko]]. La mezvalora [[temperaturo]] en [[somero]] esas 22º[[Celsius|C]], e 10 °C en [[vintro]].
Uruguay havas dek
=== Ekonomio ===
{{PA|Ekonomio di Uruguay}}
Segun enonomiala statistiki, 59% de la tereni en Uruguay uzesas por [[agrokultivo]], qua reprezentas cirkum 10% de l'[[exportacajo|exportacaji]] di la lando, 9.3% de la [[KLP]] ed employas 13% de la [[labor-povo]]. Segun la statistiki de FAO, Uruguay esas la 9ma maxim granda mondala produktero di [[soyo]].
=== Demografio ===
Preske 88% de Uruguayana
Populo-kresko esas un di la min granda de [[Latinid Amerika]]. De [[1963]] til [[1985]] cirkum 320,000 Uruguayani ekmigris, e lua destini esis precipue Arjentinia, Usa, Australia, Hispania, Brazilia e Venezuela<ref>[http://countrystudies.us/uruguay/30.htm "Population - Uruguay''] Library of Congress studies</ref>.
Lineo 92:
[[Arkivo:Candombe_Montevideo_Uruguay.jpg|thumb|left|''[[Candombe]]'' parado en [[Montevideo]].]]
La [[
[[Arkivo:Eduardo Galeano 2009.jpg|thumb|140px|Eduardo Galeano.]]
En la [[literaturo]], [[José Enrique Rodó]] esas la precipua Uruguayana skriptisto. Altra importanta nomi esas teatral skriptisto [[Florencio Sánchez]], poeto [[Juan Zorrilla de San Martín]], autorini [[Juana de Ibarbourou]] e [[Delmira Agustini]], ed autori [[Horacio Quiroga]], [[Juan Carlos Onetti]] e specale historiisto [[Eduardo Galeano]], por lia libro ''Las venas abiertas de América Latina'' ("L'apertita veini di Latinid Amerika").
[[Futbalo]] esas la maxim populara [[sporto]] di la lando. Uruguay vinkis du foyi la [[Mondala Kupo di Futbalo]]
== Extera ligili ==
| |||