Wikipedio

Eklezio di Iesu Kristo di Lasta-Dia Santi: Diferi inter la revizi

Deskripto interagiva pri la kronologio dil artiklo
← Plu anciena versionoPlu recenta versiono →
Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
VidalaWikitexto
Katxis (diskutez | kontributadi)
1 757 redaktoj
Nula rezumo di redakto
kelka korektigi
Lineo 54:
La komenco di l'Eklezio di Iesu Kristo dil Lasta-Dia Santi venas de viziono da Joseph Smith, qua kande evis 14 yari e dum vivabis en [[Palmyra]] ([[New York]], [[Usa]]), on apararis Deo a il, la Patro e sua Filio Iesu Kristo. Pri ol il dicis :
 
{{Frazo|Me vidis kolumno de lumo, plu brilanta kam la suno, direktedirete super mea kapo; e ica lumo gradope decensis til restar super me. (...) Kande la lumo restis super me, me vidis en la airo supre me a du personi, di qua brilego e glorio ne permisas ula deskripto. Un di ili parolis kun me, vokanto me per mea nomo, e dicis, signalanto a il altre: '''Yen mea Filio amataro: Askoltez tu ad Il!}}
 
Iesu Kristo mandis il ke ne devas unionar su a ula eklezio, nam omna esis en eroro.
 
Publikante la [[Libro di Mormon]], Joseph Smith komencis difuzar la nova religio e ol esis kreinta l'Eklezio di Iesu Kristo dil Lasta-Dia Santi. Olua atituto, diferanta de la de altera eklezii e nam il intencis establi Nova Jerusalemo en Nordamerika, nomata Ciono, faris ke ol esis repulsita e persukutita. Pro to, ye 1831, Joseph Smith fugis a Kirtland, Ohio (la orientala limo di Jerusalemo) e komencis establisar centrala loki en Kantono Jackson (Missouri), por ube il planisplanigis postepose movar l'ekleziala sideyo dil eklezio. Tamen, en 1833, habitanti di Missouri brutale repulsis la Santuli ek Kantono Jackson, e l'eklezio esis nekapabla tra milicia expedicio reakiri la tero. Tamen, l'eklezio prosperis en Kirtland kande Smith publikigis nova revelacii e l'eklezio konstruis la templo di Kirtland quale la loko di to quonli rigardis quale nova Penteskosto. La Kirtlanda epoko finigis ye 1838, pos kande financa skandalo sukusis l'eklezio ed okaziseventis amasa surpasado dil movado. Smith regrupigis kun la restanta eklezio en Far West, Missouri, sed tensesi balde eskaladis per akra konflikti kun desnova habitanti di Missouri. L'ekleziani kredas ke la ribelo estigis, char la reganto di Missouri ordonis ke la Santuli esu "exterminata o forigita dil Stato". En 1839, la Santuli transformis marshala regiono sur la bordi dil rivero Mississipi en Nauvoo (Illinois), qua divenis la nova chefsideyo di l'eklezio.
 
=== Pionir-epoko ===
{{PA|Mormona pioniri}}
 
DeposPos la morto dedi Joseph Smith, Brigham Young, kam la nova prezidanto didil l'Eklezio, direktisduktis la Santifideli dil eklezio weste, ube li fondis [[Salt Lake City]], l'aktualala nuna chef-urbo di [[Utah]].
 
En 1831 Joseph Smith dicis recevar la doktrino pri plurala matrimonio tra divina revelo, qua publikigesis en 1852. Kun Wilford Woodruff kom prezidanto dil Eklezio, ol esis deklarita "Manifesto" inkluzite en [[Doktrino e Konvencioni]] kamkom Oficala Declaro, en qua esis anoncitaanoncesis la fino de la prakticopraktiko dedi [[poligamio]].
 
DirektitaDuktita da [[Brigham Young]], la mormoni departis a lalore Mexikiana[[Mexikia]]na teritorio di [[Kalifornia]] e koloniigis teritoriool apud granda salizita lago la [[24ma di junio] [[1847]], ube fondisfondesis [[Salt Lake City]]. Li kreis armeala kompanio nomizita Mormona bataliono, qua enkorpigis a la [[Mexikian-Usana milito|milito di Usa kontre Mexikia]] en [[Iowa]], e partoprenis en la militala kampanio tra [[Nova-Mexikia]] e [[Kalifornia]] dum Mexikian-Usana milito. Brigham Young nomesis guberniero dil teritorio kaptita de [[Mexikia]] du yari ante, tra la [[Traktado di Guadalupe-Hidalgo]].
 
=== 20ma yarcento ===
Lineo 77:
 
== Simboli ==
Kristana kruco ne esasuzesas uzita kamkom simbolo,. mormoniMormoni preferas l'ideo dipri kristo rezurektita e vivanta, ta qua, segun lua kredo, esas sua aktualanuna realeso. En kirki ne trovesas kruco, statui od ikoni di kelka sorto. La maxim uzita simbolo esas l'anjelo Moroni, proklamanta l'eterna evangelio ad habitanto di Tero (rf. Apokalipso 14:6). Statuo reprezentanta l'anjelo suflar en trumpeto ornas la flecho di multi templi di Eklezio di Iesu Kristo di Lasta-Dia Santi.
 
== Misiono ==
Lineo 138:
=== Libro di Mormon ===
{{PA|Libro di Mormon}}
Libro di Mormon esas verko (inter quar sakra libri) de Eklezio di Iesu Kristo di Lasta-Dia Santi, [[Kongregaciono di Kristo]] ed altra branchi dil [[Movado di Lasta-Dia Santi]] (Nune konocita kamkom [[mormonismo]]. La libro dicas esar traduko de la skribaji de santa homi de l'antiqua Amerika skribita simile a la Biblo.
 
=== Doktrino e Konvencioni ===
Lineo 158:
[[Arkivo:Madrid temple.jpg|thumb|250px|left|[[Templo Mormona en Madrid]].]]
{{Revizo}}
La mormona eklezio instruasinstruktas ke ol esas durigo di l'[[Eklezio di Kristo]] establita en 1830 fare da Joseph Smith. Ta originala eklezio suferis plura nomchanji dum la [[1830 yari]], qua nomigis "L'Eklezio di Kristo, l'Eklezio di Dio"., e lore en 1834, la nomo esis oficiale chanjita a "Eklezio di Lasta-Dia Santi". En aprilo 1838, la nomo esis oficiale chanjita a ''L'Eklezio di Iesu Kristo di Lasta-Dia Santi''. Pos kande Smith mortis, Brigham Young e la maxim granda parto dil sequantaro di Smith integrijis en la Mormona Eklezio en 1851 per la lejo dil [[Stato Deseret]]<ref>The initial incorporation by the non-existent [[State of Deseret]] {{cite web |url=http://content.lib.utah.edu/cdm4/document.php?CISOROOT=/uthisstat&CISOPTR=1756&REC=4 |title=(1851) Laws and Ordinances of the State of Deseret (Utah) Compilation 1851 |publisher=}} was not legally valid, but was soon ratified by the [[Utah Territory]] in 1851 {{cite web |url=http://content.lib.utah.edu/cdm4/document.php?CISOROOT=%2Futhisstat&CISOPTR=448&REC=3&CISOBOX=Church+of+jesus+christ+of+latter-day+saints |title=(1851) Acts Resolutions and Memorials Passed by the First Annual and Special Sessions of the Legislative Assembly of the Territory of Utah, 1851}} and 1855. See ''Late Corporation of the Church of Jesus Christ of Latter-Day Saints v. Romney'', 136 U.S. 44&ndash;45 (1890).</ref> sub la nomo ''Eklezio di Iesu Kristo di Lasta-Dia Santi''.
 
En 1887, la Mormona Eklezio esis segunlege disigita en Usa fare dal [[lejo Edmunds-Tucker]] pro la praktiko di poligamio. La Lejo Edmunds-Tucker esis nuligita en [[1978]]. L'eklezio daure funkciis sub lua formala nomo, Eklezio di Iesu Kristo di Lasta-Dia Santi. Tradicionala nefrmala nomi esas Mormona Eklezio, Santi di Lasta-Dia Dii o mormoni. L'esprimo Mormona Eklezio esas ofte uzata<ref>The [[Associated Press]] continues to says that "Mormon Church" is a proper second reference in its ''Style Guide'' for journalists.</ref>, ma l'eklezio komencis desinstigar lua uzo en la 20ma yarcento, quankam por ol ne esis problemo l'uzado dil vorto "mormono". L'eklezio petas ke l'oficiala nomo estu uzata sempre kande ebla o, eventuale, deslongigar a "L'Eklezio" o "L'Eklezio di Iesu Kristo"<ref>{{en}} titolo: Style Guide, eldoninto: Newsroom.lds.org, dato: 2009-03-24, retejo: http://www.lds.org/ldsnewsroom/v/index.jsp?vgnextoid=ca07ae4af9c7e010VgnVCM1000004e94610aRCRD| lasta aliro: marto 2009}}</ref>.
Lineo 166:
===Geografiala distribuado e membreso===
{{Revizo}}
La mormona kongregacioni o komunumi organizesas geogragie. Membri lutime partoprenas en l'aktivesi segun l'asignita geografiala areo. Tamen, kelka geografiala arei anke disponigas aparta komunumi por unuopa plenkreskuli o por parolanti di altra lingui. Por dimancha diservi, l'ekleziani grupijas en plu granda (200 a 400 homi) kumunumi konocata kam salona sekcio, o pli desgranda komunumi konocata kam branchi. Quankam la konstrukturo foje povas esar nomata ''kapelo''., la chambro uzata quale kapelo por religiala servi esas fakte nur unu komponento di omna kunvenejo, de qua l'eklezio disponigas [http://www.mormon.org/virtualchapel/virtualchapel.html virtuala vidaji di tiapala exempli] ed anke [http://maps.lds.org enreta kunvenej-lokigado] por ke la vizitanti trovez la loki e kunventempi de lua komunumi omnaloke en la mondo. Regionala eklezia organizi pli granda kam ununurala komunumi inkludasinkluzas ''staki'', ''misii'', ''distrikti'', ''arei'' e ''regioni''.
 
===Pastrala hierarkio===
Lineo 177:
[[Arkivo:LDS Conference Center interior panoramic.jpg|center|thumb|700px|Interno dil [[Centro por konferi (LDS)|Centro por konferi]] ube l'eklezio okazigas la duoyarala e yarala Generala konfero.]]
 
Omna digna maskli esas generaleordinare konsiderata por la pastriyo e lia esas ordinita pastri jam 12-jaraya. L'Ordinado okazaseventas dum ceremonio kande mani esas metita sur la kapo di ordinito. La pastreso esas dividida en l'[[Aaraona pastreso]] por yuna viruli de pli ol 12 yari e la [[Melkizedeka pastreso]] por pli ol 18-yaruli.
 
{| style="background: #FFCC99; text-align:center;border-collapse: collapse" border="1"
Lineo 254:
 
=== Chastesa lego ===
La eklezio anke apogas la chasteso inter lua membri. Ekde la yuneso, lu docas al membri esor chasti e puri. Li sole povas havar sexuala relacionirelati en la mariajo e li devas konservar la integreso dil familio. LA transgredo di ca ordono povas havar kam rezulto l'expulsiono di l'Eklezio.
 
=== Interna konflikti e milito ===
L'Eklezio esas kristana organizuro qua proklamas la paco, e nulatempe ek la katedro di kirko proklamis irar al milito. Ula demandas quo okazaseventas kam ol esas milito, e l'Eklezio inkulkas rispekto al autoritato legale selektita e la loyaleso al lando ube la kredanto loyas. Nula membro unigos a movadi kun idei dessimila al Evanjelio di Kristo o kontre la konstitucionaleso dil lando sequante la frazo:
 
{{Frazo|Donu al Cezaro quo esas da Cezaro ed a Deo lo ke esas da Deo.}}
Lineo 265:
[[Arkivo:Phil and Marlene.jpg|thumb|left|Paro pos mariajo che la [[Templo Mormona di Manti]], Utah.]]
 
Multa doktrini e praktiki di Mormona Eklezio esas unika ene di kristanismo. La mormona kosmologio e savplano inkluzas la doktrini pri anteexistado, tri gradi di gorio, ed exaltijo. Segun ta doktrini omna homala spirito esas spirita infano da Dio e homi povas atingar l'exaltatijo. Atingar ta sama statuso kam Iesu anke esas konocata kam "kunheredanto kun Kristo". La doktrino pri l'exaltijo inkluzas la reunigado dil mortanta familio pos la resurekto e la kapablo havar spiritala infani en la posmorto. Por akirar ta diesa stato, l'eklezio instruasinstruktas ke oniomni devas havar fido a Iesu, plenumar la ordoni e apartenarpartoprenar en ceremoniala pakti.
 
La mormona stampoceremonio montras singulara vido pri familio. Segun la mormona teologio, viruli e virini povas estar stampita unu la alia tale ke lia mariajo dauros en la posmortala vivo. Infani anke povas esar stampita a lia biologala o adoptita gepatri por formar eternala familia ligili. La maxim signifa instrui povas esar prezentita per anstatauante nome de ta qua mortis (ex. bapto por la montinti). L'eklezio instruasinstruktas ke omnoomni havos l'ebleso audar e akeptar al desprobar l'Evanjelio di Iesu Kristo e l'avantaji di lua sakramenti, en ta vivo od en la venonta.
 
La mormona fideli observas sanokodo nomizita la Vorto de sajeso en qua li ne konsumas alkoholayi, kafo, teo, e tabako. La Vorto de sajeso anke instigas a l'uzado di sanaspekta herbi e frukti ene dil sezono, moderigas konsumon de viando, e grani. Lua moralkodo inkluzas leji pri chasteso qua malpermesas sexala rilati exter la aliseksema mariajo.
Lineo 292:
En 1995, l'ekleziala Prezidantaro eldonis "[[La Familio: Proklamo al mondo]]", qua substrekas la graveso dil [[familio]]. La Prezidantaro proklamis ke "mariajo inter viro e muliero esas ordonita da Dio e ke la familio esas centrayo en la plano dil Kreinto por la eternala destino de Lua infani". La dokumento plue klarigas ke "sexo esas esenca distingivo d l''indiniduala antemorta, morta ed eterna identeso e celo", ke la patrulo e patrino havas dessama roli en la kreskigado di infani, e ke suxesa mariaji e familii, fondita sur l'instrui di Iesu Kristo povas daurar eterne<ref>{{cite web |url=http://www.lds.org/ldsorg/v/index.jsp?sourceId=1aba862384d20110VgnVCM100000176f620a____&vgnextoid=e1fa5f74db46c010VgnVCM1000004d82620aRCRD&locale=0 |title=The Family: A Proclamation to the World |publisher=LDS Church |year=1995}}</ref>. Ta dokumento esas vaste citita dal mormoni kam deklaro di principi.
 
Quar foyi yare, la plenkreska virini (membri dil Helpsocieto di l'eklezio) generaleordinare kunvenas por ricevar aldona instrui pri la familio e la domo. Le renkontigo povas konsistar ek servoprojekto, prelegaro, o diversa klasi.
 
Post interviudo a mili di yunuli en omna [[Usa]], evangeliala statistikisto Christian Smith skribis, « ... en generala kompari inter grava usonala religia tradidioni uzante gamo da sociologiala inicianti ek religiala vigleso e elstareso... esas la mormona '''dekagxuloj''' qui sociologie rezultas la maxim bona"<ref>''Soul Searching: The Religious and Spiritual Lives of American Teenagers'', Authors: Christian Smith, Melinda Lundquist Denton, page 261 (Oxford Univ Pr. 2005)</ref>.
 
==Humanitara servi==
L'Eklezio di Iesu Kristo di Lasta-Dia Santi esas vaste konocata pro lua tutmonda humanitara servi. L'amplexa socihelpa sistemo di l'eklezio, la [[Mormona Filantropia Departemento]], esas brancho dil Prezidenta Episkopeyo. Iniciatita dum la [[Granda Depresio]], ol disponigas helpo por la senhavuli, financita per omnumonata donaci en la formo de dekonimposto di ekleziani. Ol kontribuas per donaci al la Mormona Eklezio generaleordinare ed altra rilatiginta bonfaradi, quale exemple, la [[Biblioteko de Historio di l'Eklezio]], la [[Universitato Brigham Young]] e l'[[Ekleziala Eduka Sistemo]], la [[Polinezia Kultura Centro]], la [[Mormona Tabernakla Koro]], e demarshi dedicita a disponigado di financi por mormona misiisti e templo-konstruado<ref>{{cite web |url=http://www.ldsphilanthropies.org/ |title=LDS Philanthropies: Helping Change and Save Lives |publisher=[[LDS Philanthropies]]}}</ref>.
 
== Financi ==
La precipua revenui di LDS venas de dismo e donacaji (di fasto) di sua membri. Tota financala operaci esas verifikata da kontoro di experta kontadisti (nun Deloitte Touche). LDS havas interna servico qua kontrolas ke omna pekunio esas uzitauzesas segun la reguli e certifikas lu a omna semestrala generala konfero. LDS publikigas lu nur en landi ube esas obliganta kam [[Unionita Rejio]] ([[Usa]] til [[1959]]). LDS certifikas ke lua financala situeso esas simila a altra religiala organizuri sen skopo profitoza. Ol garantias anke se recevas pluse donacaji ke havas spensi, metas ecesaji por konstitucar rezervajo previdante di futura yari, por periodi kande la charji esas plu granda ke donacaji.
 
== Kritiki ==
Obtenita de "https://io.wikipedia.org/wiki/Eklezio_di_Iesu_Kristo_di_Lasta-Dia_Santi"