Historio di Nederlando: Diferi inter la revizi
Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
Replacing Rotterdam.jpg with File:Rotterdam,_Laurenskerk,_na_bombardement_van_mei_1940.jpg (by CommonsDelinker because: File renamed: File renaming criterion #2: To chang |
Texto de "Ye ca dio, 28 mayo. Secioni. |
||
Lineo 1:
==Prehistorio til la Romana imperio==
[[Arkivo:Mannetje_van_Willemstad.jpg|thumb|160px|Ligna figuro trovita en Willemstadt.]]
[[Arkivo:Ruitermasker_matilo.jpg|thumb|left|160px|Romana maskilo pri kavalkero, trovita proxim [[Leiden]].]]
Homi ja habitis nuna [[Nederlando]] 37,000 yari ante nun. En [[2009]] parto di un kranio de [[Neanderthal]] evante 40,000 yari trovesis en [[Norda Maro]], apud [[Zelando]]. De cirkume 800 aK til 450 aK [[Kelti|Kelta populi]] vivis en la regiono. De 57 aK til 53 aK [[Julius Cezaro]] gradope konquestis la regiono. [[Romana imperio|Romani]] guvernis la regiono til [[410]].
==Mezepoko==
Dum la rejio di [[Karl 5ma di Germania|Karl 5ma]] la regiono di nuna [[Nederlando]] divenis parto di la 17 Provinci, qua inkluzis nuna [[Belgia]] e [[Luxemburgia]]. En [[1579]] la nordo di regiono unionis e formacis l'[[Utrecht Uniono]], kontrato di reciproka defenso kontre [[Hispania]]na armeo.
En [[26 di julio]] [[1581]] la provinci (qua formacis nuna Nederlando) adoptis un deklaro di nedependo, renversis oficale la rejulo [[Felipe 2ma di Hispania|Felipe 2ma]] ed adoptis la [[republiko]], qua duris til [[1795]]. Felipe, filiulo di Karl 5ma, ne aceptis la nedependo, e milito duris til [[1648]].
==17ma yarcento til l'unesma mondomilito==
Nederlandana koloniala imperio komencis kreskar dum [[17ma yarcento]]. En [[1614]] Nederlandani fondis Nieuw Amsterdam, en la sudo di [[Manhattan]]-insulo - nune [[New York]]. En [[Sudafrika]] Nederlandani establisis su en [[1652]]. Cirkum [[1650]] Nederlandani posedis aproxime {{formatnum:16000}} komercala navi<ref>[http://www.digitalhistory.uh.edu/database/article_display_printable.cfm?HHID=682 The middle colonies] Digital History</ref>, e lua populo kreskis de 1.5 til 2 milioni habitanti. Multa ekonomiala historiisti konsideras Nederlando kom la bersilo di moderna [[kapitalismo]]. En [[Amsterdam]] fondesis l'unesma [[borso]] dil mondo.
Linio 16 ⟶ 19:
Dum l'[[Unesma mondomilito]], lando esis forte volvita en milito quankam ol restis neutra<ref>Abbenhuis, Maartje M. The Art of Staying Neutral. Amsterdam: Amsterdam UP, 2006.</ref>. [[Germanian imperio|Germaniani]] projetis invadar lando, ma generalo [[Helmuth Johann Ludwig von Moltke]] abortis la plano. Nederlando furnisis vari a Germania til Britaniana blokuso en [[1916]].
==Afsluitdijk==
[[1932]]. En [[Nederlando]], la Afsluitdijk, digo qua separis la [[Norda Maro]] de la salaqua bayo la Zuiderzee, esis kompletigata. La longeso di la digo esas 32 km, ed olua konstruktado komencis en 1927. Ol kreis nova sensala lago la IJsselmeer. Pose, automobilo-voyo liganta Norda Holando e Frizia esis konstruktata sur la digo. Ye 25 di septembro 1933 la Afsluitdijk esis oficala apertata; monumento merkis la loko ube la digo esis klozita.
==Duesma mondomilito==
[[Arkivo:Rotterdam, Laurenskerk, na bombardement van mei 1940.jpg|thumb|left|180px|[[Rotterdam]], pos atako di nacionalsocialisti en [[1940]].]]
En [[10 di mayo]] [[1940]] dum [[Duesma mondomilito]] [[Nacionalsocialista Germania]] invadis Nederlando por atakar [[Francia]] en [[14 di mayo]] Nederlando kapitulacis. Dum German okupeso, cirkum 100,000 [[judo|judi]] transportesis vers [[koncentro-kampeyo|koncentro-kampeyi]] en Germania, [[Polonia]] e [[Chekoslovakia]], inkluzite juda puerino [[Anne Frank]]. Nur 876 transvivis til fino di la milito.
==Pos la milito==
Lando esis un di la fondinti di [[Benelux]] (ekonomial alianco kun [[Belgia]] e [[Luxemburgia]]) en [[1944]] e pose esis un di sis fondinti [[Europana Karbono- e Stalo Komuneso]] en [[1951]], embriono di nuna [[Europana Uniono]]. Lando anke esis un di 12 fondinti di [[NATO]], en [[4 di aprilo]] [[1949]]. Dum [[1960a yari|1960a]] e [[1970a yari]] eventis multa sociala transformi: yuni, specale studenti, refuzis tradicional [[etiko]] ed avancis en temi kom yuro di mulieri, [[sexualeso]], [[desarmizo]] ed ekologiala temi.
| |||
