|
== L'ideo ==
L'ideo dop Ido, esasvizas "esar "la maxim facila linguo posible por la maxim granda quanto dide homi", ed ankanke "esar un duesma linguo por internacionalainternaciona konversirelati". LaIdo Delegitaroselektas decidissua kevorti la nova linguo bezonas plu bona strukturo kam Esperanto. Do,de la Delegitarotale selektisnomizita "sis fonto-lingui" por prenas vorti de. La "sis fonto-lingui" en Ido esas (en alfabetala rango): [[Angliana|Angla]], [[Franciana|Franca]], [[Germaniana|Germana]], [[Hispaniana|Hispana]], [[Italiana]] e [[Rusiana|Rusa]] (segun alfabetal ordino). LiIca lingui (ofte mencionata segun l'abreviuro [[AFGHIR]]) esas interparolata lada maximmultega parolantamilioni lingui,de homi e l'omnahavas partigasmulta multokomuna radiki. ExemploYen diexemplo pri sis Ido-vorti ene Idola ekorespondanta formi en la sis fonto-lingui:
{| class="wikitable"
!Ido
!Angla
!Angliana
!Franca
!Franciana
!Germana
!Germaniana
!Hispana
!Hispaniana
!Italiana
!Rusiana
=== Kritiko di Esperanto ===
Esperanto recevis deposde la komenco, e ankeduras nunrecevar, plursorta kritiki. Hike esas kelka punti:
* Esperanto esas antisexualasexuale diskriminacema. Multa Esperanto-vorti pri personi en Esperanto esas naturale maskula di ordinara, e facasproduktas femina formi per adjuntasadjuntar la sufixo l'''-in'' sufixo (lu ne esasexistas specala sufixo por maskuloindikar maskuli).: ''patro'' - ("patro,") > ''patrino'' - ("matro"), homo''viro'' -("viro") homulo> ''virino'' ("muliero"), homino''onklo'' -("onklulo") homino,> ''onklino'' ("onklino"). edc. Pri certena vorti on vane diskutas ka li esas sexuale neutra o determinita. Exemple, segun certena uzanti, ''amiko'' esas sexuale neutra (do signifikanta "amikulo" od "amikino"), ma segun altri ol esas vorto nur maskula (do signifikanta nur "amikulo").
* Esperanto uzas sis pluseplusa literi, ne trovitanetrovebla en altra lingui. Li esas: ''ĉ'', ''ĝ'', ''ĥ'', ''ĵ'', ''ŝ'', ''ŭ''. Multa homi questionas pro quo ne chanjus ''ĵ'' ad ''j'', e la nune ''j'' ad y (qua ne uzesas), e chanjus ''ŭ'' a ''w'', edc, amba exempli esas trovata en Ido. Pro ke Esperanto havas luahavar propra literi, specala klavaro esas neceso por skribar Esperanto, specala [[Morse-kodexo]] alfabeto bezonas, edc.
* ''/x/'' (''ĥ'') nur tovesas en Hispaniana e Rusiana, ma altru de altra lingui havas tre desfacileso pronouncas la sono.
* Esperanto havas superflua vorti de anciena lingui. ''kaj'' ed ''-oj''/''-aj'' esas vorti qua divenesas de [[Anciena Grekiana]], e ne trovesis en [[Grekiana linguo|nuna Grekiana]] (''kaj'' en nuna pronounesas ''ke'', e ''-oj/-aj'' nur trovesas en la maskulala pluralo ''-oi'', ma ne uzesas omnaloke.) Kande l'Idala vorto por ''kaj'', ''e/ed'', esas trovata en multa lingui (kom ''e'', ''ed'', ''et'', ''y'', ''i''), e ne sola Latina ([[wikt:e#I_Ido_.28konjunciono.29|videz]]), e l'Idala vorto por ''-oj'', ''-i'', esas trovata en Italiana, Rusiana e kelka altra Slavala lingui, e Rumaniana.
|
