Fulmino: Diferi inter la revizi

Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
mikra korektigi
Edisudo (diskutez | kontributadi)
mNula rezumo di redakto
Lineo 1:
{{revizo}}
'''Fulmino''' esas naturala fenomeno prikonsistanta ek [[elektrostatiko|elektrostatikaelektrostatikala]] ruptiva descharjo.
 
== La charjo ==
 
La sturmo-nubi ([[kumulusonimbo]]) kreas la meteorologiala condicionikondicioni favoreblafavoranta pro akumulol'akumuleso di [[elektra charjo|elektraelektrala charji]] equaze konseque pro kreuro dien gigantagigantatra [[kondensatoro]] ;
* importanta temperaturo-difero inter la basobazo e la somito di nubo, induktintainduktita dida violentaviolentoza [[aero|aer]]-movi,
* prezenteso di diversa partikuli komquale [[glacio]] e kelkacertena polvi, quaqui per [[elektro|triboelektrikatriboelektrikala]] facilitigasefekto faciligas l'aracho di [[elektrono|elektroni]]-arache.
* l'aero esinta [[iono|ionitaionizo]], uldil aero kreas su en la nubo du zoni elektraelektrale charjita., Ilqui konsequasproduktas elektrostatikaelektrostatikala agrofeldo tre importanta.
 
L'elektralaelektrizo di sturmo-nubo esas basatifondesas sur du teoriteorii : gravito e konvekto.
 
== Gravito ==
 
[[Pluvo]]-guti, greli e glacio-peceti faliasfalas segunpro gravito vers la basobazo didil nubo, sub mikra aquo-guti e glacio-kristali di infra staturo quaqui restas suspendita. Kande la grosa peceti kolizionas kun la glacio-kristali, kandela glacio-peceti charjesas negative, se la [[temperaturo]] esasfalas infresub kritikala krizala limito (cirkum 15 °C), lae glacio-peceti charjas su negativapozitive, e pozitiva se ta temperaturo esasrestas superesuper ta limito. KomQuoniam la grani faliasfalas plu rapidesorapide kekam la kristali, illi transportas de la superesupra zoni didil nubo, ube la temperaturitemperaturo esas infrasub 15 °C, di negativa charji vers la bazo. La solio diSuper 15 °C transirita, toli divenas pozitiva. OnTale obtenas loreformacesas la tripolara strukturo di nubo, kunkonsistanta medianaek negativamezala negative charjita cirkonditastrato diinter du pozitiva statistrati. Tamen la kolizionil'elektrizo di particulinubo ne esaskonsequas nur de originekolizioni di nubo-elektresopartikuli.
 
== Konvekto ==
 
NamSegun la konvekto-teorio, la libera [[iono|ioni]] en partol'[[atmosfero]] esas kaptita da la guteti en la nubo e esas pose transportita da la konvektala flui en la nubo, quo tale produktas la charjita regioni. Unlatere la [[kosmikakosmala rayono|kosmika rayoniradii]] frapas l'aero-molekuli situita en la infra diparto dil nubo eed ionasionizas li : ta negativa ioni fixasfixeskas su adan kristali e guteti didil nubo e formacas strato nominitanomizita « stratostrata skreno », en la somito didil nubo. En altra parto,Altralatere la intensa elektrala agrofeldo cirkum di pintapintatra objekti ensur la teratero-surfaco produktas « descharjo Corona » di pozitiva ioni : kande la potensopotenteso di pintapintatra objekto esas suficanta, intensa elektrala agrofeldo produktas l'eciteso di proxima elektroni. TaIci lastalore kolizionas lore kun neutra atomi, quaqui liberaspose loreliberigas nova elektroni, quaqui irassualatere dum lia foyo krear dikreas altra elektroni e tale pluspluse, provolintaproduktante katokaten-reakto. To esas « elektronikaelektronala avalancho » od ionesoionizo per shoko. La kreita pozitiva ioni kreitapose esas seque efektigitatransportesas da varma aero altigintaaltigita da konvekto e participas tale prikunelektrizas elektreso dila nubo.
Konvekto-teorio volas ke la libera [[iono|ioni]] en [[atmosfero]] esas kaptita da la guteti en la nubo e esas pose transportita da la konvektiva flui en la nubo, produktinta tale la charjita regioni.<br />
Nam, en parto la [[kosmika rayono|kosmika rayoni]] frapas l'aero-molekuli situita infra di nubo e ionas li : ta negativa ioni fixas su ad kristali e guteti di nubo e formacas strato nominita « strato skreno » en somito di nubo. En altra parto, la intensa elektrala agro cirkum di pinta objekti en la tera-surfaco produktas « descharjo Corona » di pozitiva ioni : kande la potenso di pinta objekto esas suficanta, intensa elektrala agro produktas l'eciteso di proxima elektroni. Ta lasta kolizionas lore kun neutra atomi, qua liberas lore nova elektroni qua iras dum lia foyo krear di altra elektroni e tale plus, provolinta kato-reakto. To esas « elektronika avalancho » od ioneso per shoko. La pozitiva ioni kreita esas seque efektigita da varma aero altiginta da konvekto e participas tale pri elektreso di nubo.
 
== La descharjo ==