Norda regiono (Brazilia): Diferi inter la revizi

Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
mikra modifiki
Lineo 6:
== Historio ==
[[Arkivo:ShabanoYanomami.jpg|thumb|left|170px|Domi di [[Yanomami]]-indijeni, un del diversa rasi qui habitis la Norda Regiono ante l'arivo dal blanki.]]
La L'unesma habitanti di Norda Regiono esis [[indijeno|indijeni]] de diversa rasi. Pos la deskovro di [[Amerika]], [[Hispania|Hispani]] e pose [[Portugal]]ani komencis explorar ol. [[Francisco de Orellana]] navigis [[Amazon]] de [[Andi]] til [[Atlantiko]] de [[1539]] til [[1541]]. Il duris explorar Amazon ed altra fluvii til [[1550]].
 
En [[1616]] la Portugalani arivis e komencis konstruktar fortresi en la regiono, exemple la fortreso ''São José da Barra do Rio Negro'' en [[1669]], origino dil urbo [[Manaus]]. De [[1775]] til [[1778]] on konstruktiskonstruktesis la fortreso "São Joaquim do Rio Branco" en la nuna stato [[Roraima]]. En [[1782]] inauguresis la fortreso ''São José do Macapá'' en la nuna stato [[Amapá]].
 
[[Arkivo:Teatro amazonas.jpg|thumb|220px|Teatro Amazonas, en Manaus.]]
Norda regiono restis povra, kun poka habitanti, til la duesma yardeko dil [[19ma yarcento]], kande komencis l'ekonomiala "ciklo dil kauchuko". La [[Kauchukofigiero|Kauchukofigieri]] (''Hevea brasiliensis'') existas naturale en la [[equatorala foresto]] di Sud-Amerika e furnisas [[latexo]], qua koagulas per varmigo e formacas gumo. Balde komencis lua exploto ed exportacado ad [[Europa]] ed [[Usa]] por produktar [[bandajo|bandaji]]. Pro l'exportacado, rapide la regiono divenis richa, e Manaus inauguris splendida [[teatro]], ''Teatro Amazonas'', en [[1896]].
 
Ta richeso stimulis anke l'enmigro di mili de personi de [[Nord-estala regiono (Brazilia)|Nord-esto]] di Brazilia ad Amazonia. Ta enmigro kreskis dum longa periodi di [[sikeso]] en Nord-esto, exemple de [[1877]] til [[1879]]. Nord-estani eniris profunde la foresto serchante kauchukofigieri, ed en la fino dil 19ma yarcento li atingis la [[Bolivia]]na teritorio. En [[1899]] Luis Gálvez Rodríguez de Arias proklamis la Republiko di Acre kom nedependanta de Bolivia. To produktis konflikto en la regiono, qua retrodonesis a Bolivia en [[1900]]. En [[1902]] - pos la dissemado di informi pri BolivianaBolivian intenci permisar ad [[Usa]]na [[sindikato]] ''Bolivian Syndicate'' explotar la richeso dil kauchuko en la regiono - Braziliana militisto [[José Plácido de Castro]], qua habitis Acre, komencis revolto kontre la Boliviana guvernerio. En [[1903]] la [[Petrópolis-kontrato]] establisis la posedo di Acre kom Braziliana, e la "Republiko di Acre" desaparis. Kom kompenso, Bolivia recevis 2 milion [[Britaniana pundo|pundi]], e Brazil konstruktis [[Madeira-Mamoré fervoyo]] por faciligar l'exportacado de Bolivia.
 
En [[1875]] [[Henry Alexander Wickham]] furtis {{formatnum:70000}} [[semino|semini]] di [[kauchukofigiero]] de Amazonia e semis li en la botanika gardeno di [[London]]. De ta, 2,000 sem-planteti esis senditasendesis a [[Ceylon]] e 22 a [[Singapur]]. En [[1898]] komencis kultivo en [[Malaya peninsulo]], ed en [[1913]] la Malaya produktado di kauchuko superiris la Braziliana. L'[[ekonomio]] di la regiono komencis dekadar. Nur de [[1942]] til [[1945]], kande la Malaya peninsulo restis okupita da [[Japonia]], Norda regiono itere divenis importanta exportacero di kauchuko. En [[1943]] [[Amapá]], [[Rondônia]] e [[Roraima]] separesis administrale de [[Amazonas (Brazilia)|Amazonas]] e transformesistransformacesis aen teritorii nedirete administrataadministrita da centrala guvernerio (la prezidanto dil republiko nominis guberniestri di la tri).
 
 
Lineo 46:
L'[[ekonomio]] di la regiono esas fondita sur l'extraktado di [[mineralo|minerali]] (precipue [[fero]], [[mangano]], [[bauxito]] e [[stano]]), sur la kultivado di [[arboro|arbori]] por obtenar [[ligno]], di ''Castanha-do-Pará'' ("nuco di Brazilia") e di [[kauchuko]], sur [[peskado]], [[industrio]] (transformo di minerali e ligno, manjaji e drinkaji, l'ekonomiala zono di Manaus, elektronikala aparati e motorcikli.
 
En [[Rondônia]] ed en la sudo di [[Pará]] on kultivas [[soyo]], [[kafeo]], [[kakao]], [[rizo]], [[maizo]] e [[manioko]]. Proxim [[Belém do Pará]] existas polikulturo di frukti e nigra pipro. Anke [[Juto|juto]] esas produktata en la regiono. Finale, existas importanta edukado di [[bufalo|bufali]] en [[Marajó insulo]]. [[BovariBovaro]] existas en kelka regioni di Pará, Rondônia ed Amazonas por lokala konsumo.
 
Existas poka voyi e [[fervoyo|fervoyi]] en la regiono. La [[Transporto|transportado]] di personi e vari en la regiono esas precipue fluviala od aerala.
Lineo 55:
=== Turismo ===
[[Arkivo:Cirio 2006 berlinda 1.jpg|thumb|180px|Procesiono homaje Nia Siorino di Nazareth.]]
La regiono ja recevas Braziliana ed exterlanda [[turismo|turisti]], precipue de [[Europa]], qui volas konoceskarkonocar lua richa naturala peizaji, lua indijena [[mestiero]] e multamult aspekti dide lua kulturo, qua mixas elementi de indijena e blanka kulturi, quale en la festo ''Boi Bumbá'', qua eventas en l'urbo [[Parintins]] o la [[karnavalo]] di [[Manaus]], qua havas [[samba-skolo|samba-skoli]], exemplequale la karnavali dide Rio de Janeiro e São Paulo<ref>[http://carnavaldemanaus.nafoto.net/ Carnaval de Manaus - UOL Fotoblog]</ref>.
 
On ne povas obliviar la religiala turismo qua eventas en [[oktobro]] omnayare en [[Belém do Pará]]. Lore mili de personi arivas en l'urbo por partoprenar la procesiono di ''Círio de Nazaré'', homaje Nia Siorino de Nazareth.