Wikipedio

Historio di Afganistan: Diferi inter la revizi

Deskripto interagiva pri la kronologio dil artiklo
← Plu anciena versionoPlu recenta versiono →
Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
VidalaWikitexto
+imajo
kelka korektigi ("gradoze" eliminesis komplete)
Lineo 1:
Segun [[arkeologio|arkeologiala]] studii, homi ja habitis nuna [[Afganistan]] cirkum {{formatnum:50000}} yari ante nun. Objekti de [[Paleolitiko]], [[Mezolitiko]], [[Neolitiko]], [[Bronz-epoko]] e [[fer-epoko]] trovesis en la regiono. Afganistan habitesis da Indo-Ariana populi, e dum yarcenti esis parto di [[Macedonian imperio]], Mauryan imperio de [[India]], Mughal imperio, ed altra. Macedoni, komandita da [[Alexandros la Magna]] okupis la regiono dum la [[4ma yarcento aK]].
 
[[Arkivo:BamyanBuddha_Smaller_1.jpg|thumb|160px|Un di la statui di [[Buddho]] en [[Bamiyan]].]]
Mauryani trovisadportis [[Budhismo]] de [[India]] e kontrolis la regiono til cirkum 185 aK. Dum l'unesma yarcento aK Partian imperio konquestis la regiono. Arabi komencis okupar Afganistanla regiono en [[642]] ed introduktis [[islamo|islamaislamana]] religio. En [[870]] [[Kabul]] okupesis dadal Arabi.
 
[[Arkivo:Habibullah.jpg|130px|thumb|left|[[Habibullah Khan]], emiro di Afganistan de [[1901]] til [[1919]].]]
Pos la morto di [[Nader Shah]] en [[1747]] la moderna stato di Afganistan establisesis. Afgani elektis [[Ahmad Shah Durrani]] lia [[chefo di stato]]. Konsiderita la fondinto di moderna Afghanistan,<ref name=CIA>{{Cite web|url = https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2028.html?countryName=Afghanistan&countryCode=af&regionCode=sas&#af |title = “Background:Afghanistan|author=CIA}}</ref> Durrani konquestis teritorii de moderna Afganistan, [[Pakistan]], la nuna [[Irak]]ana provinci di [[Khorasan]] e [[Kohistan]], ed anke [[Delhi]] en [[India]]<ref name=Engels>{{cite web|url = http://www.marxists.org/archive/marx/works/1857/afghanistan/index.htm |title = “Afghanistan”|author = Friedrich Engels|year = 1857}}</ref>. Il vinkis [[India]]na [[Maratha imperio]].
 
En oktobro [[1782]] Durrani mortis deper naturala kauzi. Lia filiulo, [[Timur Sha]] sucedis il, e transferis la chef-urbo dil rejio de [[Kandahar]] por [[Kabul]].
 
Dum la [[19ma yarcento]] [[Unionita Rejio|Britaniani]] atemptisprobis konquestar la regiono. De [[1839]] til [[1842]], e de [[1870]] til [[1880]] okuriseventis Angla-Afgana militi. YeEn [[6 di oktobro]] [[1879]] BritaniBritaniani okupis Kabul, ed en julio [[1880]] li siejis [[Kandahar]]. Lando dividesis en influo-sferi dedi [[Rusian imperio]] e dedi [[Unionita Rejio]].
 
Ye laLa [[19ma di agosto]] [[1919]] Afganistan divenis nedependanta de [[Unionita Rejio]], kun rejio [[Amanullah Khan]] kom monarko. Lando esis [[monarkio]] til [[1973]], kande [[Mohammed Daoud Khan]] lansis [[stato-stroko]] e proklamis la [[republiko]].
 
[[Arkivo:Day_after_Saur_revolution_in_Kabul_(773).jpg|thumb|180px|[[Kabul]] en [[1978]].]]
De la [[2424ma di decembro]] [[1979]] til [[1989]] Afganistan okupesis da [[Sovietia|Sovietana]]na trupi. Kun la departo di Sovietani yeen [[1989]], laika rejimo di Afganistan gradozegradope perdis povo en lando, specale pos [[1992]], kande nova [[Rusia]]na guvernerio tiris lua trupi de lando. En [[1994]] {{formatnum:10000}} personi mortis en [[Kabul]] kun atako di Mujahedini ([[Islamo|Islama]] soldati), armizita da [[NATO]] . En [[1996]] [[Taliban]] asumis povo en Afganistan e proklamis Islama Emirato di Afganistan. En [[2000]] Taliban kontrolis preske 95% dide lando.
 
Pos [[atenti ye 11 di septembro 2001]] [[Usa]] invadis Afganistan e [[Taliban]] rejimo finis, ma nova rejimo ne obtenas politika stabileso en tota lando. En decembro [[2009]] Usana prezidanto [[Barack Obama]] anoncis l'augmento di militarala impliko en la landoAfganistan, kun la sendajo di pluplua {{formatnum:30000}} soldati dum periodo di 6 monati.<ref>[http://www.msnbc.msn.com/id/34218604/ns/politics-white_house ''Obama to announce war strategy'' Associated Press. 1 di decembro 2009]</ref>.
 
==Referi ==
Obtenita de "https://io.wikipedia.org/wiki/Historio_di_Afganistan"