Hungaria: Diferi inter la revizi
Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
mNula rezumo di redakto |
kelka korektigi +imajo |
||
Lineo 38:
== Historio ==
{{PA|Historio di Hungaria}}
Kelti (pos cirkum 450 aK) e [[Roman imperio|Romani]] (9 ak til [[430]]) vivis en la regiono di nuna Hungaria.
[[Arkivo:Kalandozasok.jpg|thumb|left|250px|Hungarian inkursi en Europa dum la 10ma yarcento.]]
En [[1241]] [[Mongolia|Mongoli]] invadis ed okupis Hungaria til [[1242]]. En [[1533]] rejio di Hungaria esis formita, sub [[Habsburgo|Habsburga]] dominacajo, ma en [[1541]] centro e sudo di lando esis okupita da [[Otoman imperio]]. Dum fino di [[17ma yarcento]] Hungari komencis ekpulsar Otomani kun la helpo di Austriani. [[Budapest|Buda]] esis rikonquestita en [[1686]]. En [[1718]] Otomani esis komplete ekpulsita.▼
Dum la [[9ma yarcento]] (yaro [[895]]) regnanto [[Árpád]] fondis Hungaria. Lia grand-nepotulo [[István 1ma di Hungaria]] esis kronizita rejulo en [[1000]] kun krono sendita de [[Roma]] da papo [[Silvester 2ma]], e divenis l'unesma [[Listo di reji di Hungaria|rejulo]] di Hungaria.
▲En [[1241]] [[Mongolia|Mongoli]] invadis ed okupis Hungaria til [[1242]]. En [[1533]] rejio di Hungaria
[[Karl 6ma, Santa Roman imperiestro]] pregis ke Hungariana Dieto aprobis Pragmatiko, dekreto ke limitis povo di monarko. Quankam ol aprobesis, Karl 6ma e lia sucedanti guvernis Hungaria autokrate. Habsburgi divenis agnoskita kom reji di Hungaria.
{{PA|Listo di reji di Hungaria}}
Royala Hungaria havis poka influo en [[Wien]]<ref name=US/>. Habsburga rejo kontrolis
Dum komenco di [[18ma yarcento]] preske 90% di labor-forco laboris en [[agrokultivo]]. Interkambio di produkti remplasis [[pekunio]] en povra rurala zoni. La populo di [[serfo|serfi]] kreskis e lua qualeso di vivo diminutis. Multa serfi movis vers l'urbi en sercho di employo.
Dum la rejio di [[Joseph 2ma, Santa Roman imperiestro|Joseph 2ma]] Hungaria vivis sub racional-absolutismo: Joseph permisis religiala libereso por [[protestantismo|protestanti]]. Lia sucedanto, Leopold 2ma, kontinuis ta politiko, ma Franz 1ma (1792 til 1835) havis nenormala antipatio por chanji. Il akuzis filozofo [[Ignác Martinovics]] di trahizo e
Kande [[Napoléon 1ma]] komencis l'expando di lia imperio en [[Europa]], lia armeo demandis granda quanteso di produkti di Hungaria, do grand aktiveso hike. Ma kun fino di Napoleona imperio, la regiono eniris itere en povreso. Ekonomiala problemi esis un di la kauzi di [[Hungariana revoluciono en 1848]].
Linio 58 ⟶ 61:
{{PA|Austria-Hungaria}}
Austria-Hungaria lastis til [[1918]], kande lando esis dividita en [[Austria]] e Hungaria, pos Austria-Hungaria perdar [[Unesma mondomilito]]. [[Chekoslovakia]] okupis teritorii en nordo di lando, dum ke [[Rumania]] okupis [[Transilvania]] ed altra teritorii en esto di lando, e [[Serbia]] okupis teritorii en sudo. En [[1919]] [[komunismo|komunisti]] komandita da [[Béla Kun]] instalis
Dum periodo inter la du mondo-militi, politikala forci di dextra kreskis en lando. Admiralo [[Miklós Horthy]] divenis regento, e guvernis til [[16 di oktobro]] [[1944]]. Il developis alianco kun [[Adolf Hitler]], e partoprenis kun trupi en l'invadi di [[Yugoslavia]] e [[Sovietia]] en [[1941]]. Pos perdar multa soldati dum milito, Horthy
Kun la falio di [[nacionalsocialista Germania]],
{{PA|Hungaria-revolto en 1956}}
Ye marto [[1990]] pos falio di [[Berlin-murego]] Hungaria abandonis la titulo "socialista republiko" havis lua unesma libera elekti. Partiso di centra-dextra "Alianco di libera demokrati - SZDSZ - ganis ta elekti, e
== Politiko ==
Linio 287 ⟶ 290:
Lando anke havas richa [[literaturo]]. Kelka important autori esas [[János Kodolányi]], [[Magda Szabó]], [[Sándor Márai]], [[Péter Esterházy]], e [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Nobel-laureato]] en [[2002]] [[Imre Kertész]].
En [[sporto]] Hungaria havas ecelanta plenigo en [[Olimpiala Ludi]]: en totalo di [[oro|ora]] medalii per habitanti, lando jacas en duesma loko. [[Futbalo]] esas lua maxim
== Cetera aferi ==
| |||