Historio di Madagaskar: Diferi inter la revizi

Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
+kurta texto, imaji
kelka korektigi. + kurta texto
Lineo 1:
[[Arkivo:Migraciones_austronesias.png|thumb|180px|Ekmigro di [[Austronezia]]ni tra [[Indiana oceano]].]]
[[Arkeologio|Arkeologiisti]] kalkulas ke homi de [[Borneo]] arivis en [[Madagaskar]] da [[kanoo|kanoi]] kelkatempe inter 200 aK e la yaro 500. Veninti komencis tranchegachar e brular foresti por komencar [[agrokultivo]]. Ta populi renkontris mega-animalaro, komquale giganta lemuriani e [[elefant-ucelo|elefant-uceli]], quaqui extingisextingesis ante l'arivo di [[Europa]]ni. [[Zebuo]] -bovaro introduktesis da [[bantuo populi]] cirkum la yaro 1000. Dum lasta duamil yari l'insulo recevis granda ondi di kolonieri de diversa origini: [[Austronezia]]ni, [[Bantuo-populo|Bantui]], [[Arabia|Arabi]], Sudal-Aziani, Chiniani ed Europani. [[Malagasi-linguo]] havas Austronezian origino, e mixas Bantua, Arabiana, Franciana ed Angliana influi.
 
[[Arkivo:COLLECTIE_TROPENMUSEUM_De_Batang_Rawas_bij_Bingin-Telok_TMnr_3219-14.jpg|thumb|left|170px|Austroneziana vilajo kun tradicionala domi, posible simila a qui existis dum l'unesma yarmilo pos Kristo.]]
Skribita historio komencis dum la [[7ma yarcento]] kande [[arabo|araba]] komercisti arivis ed introduktis [[islamo]] ed Araba skribajo. Unesma [[Europa]]no en l'insulo esis Diogo Dias, en voyo por [[India]]. Dum la sequanta du yarcenti [[Francia]]ni ed [[Anglia]]ni atemptisprobis nesucesoze establisar urbeti en l'insulo.
 
En [[1810]] [[Radama 1ma]] divenis rejulo di Madagaskar e unigis preske tota la mikra reji qui existis en l'insulo. Ilu finis l'unigo qua komencis dum la regno di lia patro, [[Andrianampoinimerina]].
 
Dum la [[19ma yarcento]] Merina monarkio atemptisprobis mantenar sucesoze la nedependo dil insulo til [[1897]], kande militeto kontre Franciani vinkesis e rejino [[Ranavalona 3ma]] sendesis ad exilo en [[Réunion]].
 
[[Unionita Rejio|Britaniani]] aceptis Franca protektorato en Madagaskar en [[1890]] kambie de Britaniana kontrolo en [[Zanzibar]]. Dum la [[duesma mondomilito]] Madagaskarana trupi kombatis en [[Francia]], [[Maroko]] e [[Siria]]. Kande Francia okupesis da [[nacional-socialista Germania]] [[Vichy Francia]] administris Madagaskar til [[1942]] kande Britaniani okupis l'insulo por preventar [[Japonia]]n okupeso.
 
En [[1947]] okuriseventis revolto kontre Franca administro, qua rezultis 80,000 til 90,000 Madagaskarani morti dum un yaro di bitra kombati. En [[1956]] Francia gradualegradope reformis institucuri por movar vers pacifika nedependesonedependo. Fine, ye la [[26ma di junio]] [[1960]] Madagaskar divenis nedependanta de Francia. [[Philibert Tsiranana]] esis l'unesma prezidanto.
 
Lando nomesis Malagasy-Republiko de [[1960]] til [[1975]].
 
[[Arkivo:2009_Malagasy_political_crisis.png|thumb|200px|Protesti en [[Antananarivo]] dum la politikala krizo en [[2009]].]]
En [[17 di marto]] [[2009]] okuriseventis [[stato-stroko]] e militestri instalis [[Andry Rajoelina]] en povo.
 
{{Historio di Afrika}}