Chad: Diferi inter la revizi

| Oficala_lingui = [[Franciana linguo|Franciana]], [[araba linguo|arabaAraba]]

| chefo_guverno = [[DjimrangarKalzeubet DadnadjiPahimi Deubet]]

| Lojanti = {{formatnum:1032920811631456}}<ref name=CIA>[{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/cd.html |title= "Chad" - The World Factbook:|publisher=CIA|language= Chad]Angla|accessdate= 26 di julio 2015}}</ref>

* en westo, [[NijeriaNigeria]].

Franciani penetris en la regiono di nuna Chad unesmafoye en [[1891]]. En [[22 di aprilo]] [[1900]] okuriseventis [[Kousseri batalio]], decidiva por l'okupeso dil teritorio. En [[1920]] ol obtenis kompleta kontrolo di Chad, qua divenis parto de [[Franca Equatoral Afrika]]. La regiono havis poka importo por [[Francia]], e furnisis precipue kruda [[kotono]] e ne-experta laboristaro por verkar en lua plu produktiva sudala kolonii.

Pos la milito, lokala partisi komencis developar su en Chad. Un di ta partisi, ''Parti Progressiste Tchadien'' - PPT ("progresanta partiso di Chad"), plu radikala, defendisdefensis la nedependo di lando. Pos refer-voto pri teritoriala autonomeso en [[28 di septembro]] [[1958]], [[Franca Equatoral Afrika]] esis dissolvita, e lua 4 teritorii kompozanti ([[Republiko Kongo|Kongo Brazzaville]], [[Gabon]], [[Centrafrika]] e Chad divenis autonoma membri di Franca komuneso, en [[28 di novembro]] sam yaro. Finale, en [[11 di agosto]] [[1960]] Chad divenis nedependanta de Francia. [[François Tombalbaye]] esis lua unesma prezidanto.

Tombalbaye divenis autoritatema prezidanto qua desfidis di demokratio. En [[1962]] ilu proskriptis tota la politikala partisi, ecepte PPT. Il traktis rude lia enemiki, reala o imaginita, e plenigis karceri kun lia opozeri. En [[1965]] islama grupi komencis [[interna milito]] qua lastis til [[1979]] kande chef-urbo Ndjamena esis konquestita. En [[13 di aprilo]] [[1975]] okuriseventis [[stato-stroko]], e Tombalbaye esis asasinita da militisti. Il esis remplasita da uniono di militisti, komandita da [[Noël Milarew Odingar]], qua guvernis til [[1978]]. Odingar esis remplasita da generalo [[Félix Malloum]], qua guvernis til [[23 di marto]] [[1979]].

En [[1979]] rebela grupi konquestis Ndjamena, e centrala guvernerio di Félix Malloum krulis. [[Goukouni Oueddei]] divenis provizora chefo di stato. En novembro 1979 la "transitala guvernerio di nacionala uniono" (en franciana: ''Gouvernement d'Union Nationale de Transition'') formesis, kun Oueddei kom chefo di stato e pos prezidanto, por guvernar dum 18 monati. En [[1980]] okuriseventis [[Libia]]na interveno en Chad, favorebla a la transitala guvernerio e kontre rebela forci qui ne aceptis Oueddei.

En [[7 di junio]] [[1982]] [[Hissène Habré]] renversis Oueddei kun la helpo di [[CIA]], e komandis lando til [[2 di decembro]] [[1990]] kande il esis renversita da [[stato-stroko]] komandita da [[Idriss Déby Itno|Idriss Déby]]. Un charto aprobesis en [[1991]] e grantis Déby kom prezidanto. En marto [[1996]] lando aprobis nova [[konstituco]] ed en junio okuriseventis elekti por prezidanto. Idriss Déby ganis kun 69% de totala voti<ref>[http://africanelections.tripod.com/td.html Elections in Chad] African Elections Database</ref>.

Chad esas prezidantala [[republiko]]. La prezidanto esas ambe [[chefo di stato]] e [[chefo di guvernerio]] di lando ed elektesas dal populo por 5-yara periodo. Lua [[konstituco]] aprobesis en [[1996]] e moedfikesismodifikesis en [[2005]] por permisar nefinita rielekti dil prezidanto. La [[chefa ministro]] di Chad nur esas la chefo dil ministraro.

Til [[1992]] nur la MPS, partiso dil guvernoguvernerio esis legala. En ta yaro la opozanta partisi legaligesis. Nune 78 partisi esas legala. Chad konsideresas un di la maxim [[korupto|koruptita landi]] di la mondo.