Anglosaxona linguo: Diferi inter la revizi

Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
m fixing dead links
kelka korektigi
Lineo 1:
{{Revizo}}
{{Linguo|
|Nomo_en_Ido = Ancien Angliana
|Nomo_linguo = Ænglisc
Lineo 12:
|Iso1 =
|Iso2 = ang
|mapo = [[Arkivo:Runen angelsaechsisch.jpg|300px250px]]
|mapo_paroli = Anglo-Saxona runi.
|Videz_anke = [[Indo-Europana linguaro]]
Lineo 22:
 
=== Germana origini ===
La maxim grava faktoro en la formadoformaco di l'Ancien Angliana esis lua Germana heredajo en lua vortaro, sintaxo e morforlogio, ula partoprenisapartenis kun aliancata lingui en la kontinento. Uli di ta traiti esis specifika dil Westala Germana, dum ke altra karakteristiki venas ek la proto-GermanianaGermana, ek qua omna Germana lingui provenas.
 
Kam l'altra Germana lingui dilde periodol'epoko, l'Ancien Angliana prizentas kompleta nominala flexiono, kun kin gramatikala kazi (nominativo, akuzativo, genitivo, dativo e poka frequenta resti di l'instrumentala) e formi di dualo por parolar pri pari (quankam nun en la personal pronomi) ultre la singularo e la pluralo. Anke diferencias inter generi, sin havar necesa rilato kun sexo: exemple, ''sēo sunne'' (la Suno) esas feminina, dum ke ''se mōmna'' (la Luno) esas maskulina (en la [[GErmanianaGermana linguo|GermanianaGermana]] ''die Sonne'' e ''der Mond'').
 
=== Influo dil Latino ===
Granda parto di l'alfanetinda populaciono konocis Latina linguo, la ''lingua franca'' di eruditeso e di diplomaco en la Europa di ta epoko. En okazioni esas posibla donar la proxima dato por la aceeso dil Latina vorti en l'Ancien Angliana bazanta su en la linguistikala chanji qua ta experimentabas, pro to on rikonocasagnoskas tri grava periodi di Latina influo:
# L'unesma okazis ante di l'arivo dil Saxoni a Britania ek la kontinento.
# La duesma kun la konverso di l'Anglo-Saxoni al kristanismo kun l'arivo di relijiosi qua parolis e skribis Letine.
Lineo 40:
== Gramatiko ==
=== Fonologio ===
La tradiciona rekonstruktadorikonstrukto dil fonologiala sistemo dil Klasik Ancien Angliana esas icaca:
 
{| class="wikitable" style=text-align:center;
Lineo 103:
|  
|}
La soni inter parentezo riprezentasreprezentas [[alofono|alofoni]]:
* {{IPA|[dʒ]}}esas alofono di {{IPA|/j/}} geminata o pos {{IPA|/n/}}
* {{IPA|[ŋ]}} esas alofono di {{IPA|/n/}} ante {{IPA|/k/}} e {{IPA|/g/}}
* {{IPA|[v, ð, z]}} esas alofoni di {{IPA|/f, θ, s/}} rispektive, inter vokali o sonora konsonanti
* {{IPA|[ç, x]}} esas alofoni di {{IPA|/h/}} en posiziono di koda pos fronta e posa vokali respektiverispektive
* {{IPA|[ɣ]}} esas alofono di {{IPA|/g/}} pos vokalo, ed en frua stato dil linguo, en iniciala posiziono di silabo.
 
Lineo 154:
<li>ī + unu konsonanto.
<li>ēo or ū + unu konsonanto.
<li>Originally e + du konsontanti. Kande l'Ancien Angliana skribeskis, multa chjanjabis. Se C uzeas por riprezentarriprizentar ula konsonanto, verbi en ta klaso maxim-multe-kaze havis kurta e + lC; kurta eo + rC; kurta i + nC/mC; o (g̣ +) kurta ie + lC.
<li>e + 1 konsonanto (maxim-multe-kaze l o r, plu la verbo ''brecan'' 'to break').
<li>e + 1 konsonanto (maxim-multe-kaze halto o friktivo).
<li>a + 1 konsonanto.
<li>Other than the above. Always a heavy root syllable (either a long vowel or short + two consonants), almost always a non-umlauted vowel - e.g. ō, ā, ēa, a (+ nC), ea (+ lC/rC), occ. ǣ (the latter with past in ē instead of normal ēo). Infinitive is distinguishable from class 1 weak verbs by non-umlauted root vowel; from class 2 weak verbs by lack of suffix ''-ian''. First and second preterite have identical stems, usually in ēo (occ. ē), and the infinitive and the past participle also have the same stem.
</ol>
{| border=1 style="text-align:center; margin:1em 1em 1em 0; border:1px #333 solid; border-collapse:collapse;"
Lineo 187:
 
La triesma klaso havis tanta sonora chanji ke ol apenas esas rikonebla kam klaso. L'unesma esis proceso nomizita 'breaking'. Ante <h>, e <r> + altra konsonanto, <æ> konvertis en <ea>, e <e> en <eo>. Anke, ante <l> + altra konsonanto, okazis same a <æ>, ma <e> restis nechanjebla (ecepte ante la kombinado <lh>).
La duesma sona chanjo qua afektis ol esis l'influo di palatala soni <g>, <c>, e <sc>. Ti chanjis kande precedis <e> e <æ> a <ie> e <ea>, respektiverispektive.
 
La triesma sona chanjo chanjis <e> a <nowiki><i></nowiki>, <æ> a <a>, e <o> a <nowiki><u></nowiki> ante nazali.
Lineo 217:
|}
 
Regulara forta verbi esis omna konjugata same, kun precipua diferenco en la radikala vokalo. Tale ''stelan'' 'furtar' riprezentasreprezentas la paradigmo dil konjugado di forta verbi.
 
{| border=1 style="text-align:center; margin:1em 1em 1em 0; border:1px #333 solid; border-collapse:collapse;"