Historio di Burundi: Diferi inter la revizi

Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
+kurta texto
+kurta texto
Lineo 5:
En [[1916]] dum [[unesma mondomilito]] [[Belgia]] okupis Burundi. Pos la vinkeso di Germania, Ruanda e Burundi pasis a kontrolo di Belgia, e formacis la kolonio nomizita [[Ruanda-Urundi]].
 
La lukto por nedependo en Burundi sufris influi de la konflikto inter la Hutu -populo e la Tutsi -populo en vicina [[Rwanda]]. En novembro [[1959]] Hutu atakis Tutsi en Rwanda, e multa Tutsi fugis vers Burundi por eskapar la persekuto. Kande en Burundi, Tutsi komencis atakar lokala Hutu.
 
[[Arkivo:Flag_of_Burundi_(1962-1966).svg|200px|left|thumb|Flago di la Rejio di Burundi]]
[[arkivo:Mwambutsa_-_Ben_Zvi_1962.jpg|thumb|200px|Rejulo [[Mwami Mwambutsa 4ma]] vizitas Israel.]]
Burundi divenis nedependanta de Belgia en [[1 di julio]] [[1962]]<ref>http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/2821.htm</ref> kom [[konstituco|konstitucala]] [[monarkio]], kun [[Mwami Mwambutsa 4ma]] kom rejulo. En la parlamento, Hutu e Tutsi havis egala nombro di reprezentanti. Kande rejulo Mwabutsa eligis un Tutsi kom [[chefa ministrochefministro]], le Hutu, majoritato en la parlamento, revoltis su. Konseque la polico, komandita da Hutu, brutale supresesis e substitucesis da armeo komandita da un Tutsi, kapitenokapitano [[Michel Micombero]]. La sequanta chefa ministrochefministro de Tutsi rasala grupo, asasinesis.
 
Ye laLa [[8ma di julio]] [[1966]] rejulo Mwabutsa renversesis da [[stato-stroko]] komandita da lia filiulo, [[Ntare 5ma di Burundi|Ntare]]. Ye laLa [[28ma di novembro]] sam yaro lore chefa ministrochefministro, kapitenokapitano [[Michel Micombero]] de ''Hima''-grupo (subgrupo Tutsi qua vivas en sudo di lando), renversis Ntare e deklaris Burundi un [[republiko]]. Civila desquieteso kontinuis til fino di la yardeko. Rumori pri stato-stroko komandita da Hutu provokis l'aresto di multa politikala e militala figuri.
 
En junio [[1971]] un grupo di ''Banyaruguru'' (alta klaso di Tutsi) akuzesis pri konspiro da ''Hima''. YeEn la 14ma di januaro [[1972]] quar militisti e kin civili de ''Banyaruguru''-grupo recevis [[mortopuniso]] e sep kondamnesis a dumvivanta enkarcerigo.
 
EnLa [[2929ma di aprilo]] [[1972]] komencis violento en la sudo di lando kontre le ''Hima'' da Hutu. Tota la autoritati civila e militala de l'urbo di Bururi mortigesis. La violento kreskis e de la fino di aprilo til septembro on kalkulas ke de 200,000 til 300,000 Hutu mortigesis.<ref name=Lemarchand>{{cite web |title=Case Study: The Burundi Killings of 1972 |author=René Lemarchand |author =René Lemarchand |url=http://www.massviolence.org/The-Burundi-Killings-of-1972 |date=2008-07-27 |work= |publisher=Online Encyclopedia of Mass Violence |accessdate=2009-06-30}}</ref> Cirkum 300,000 divenis refujanti, la majoritato fugis vers [[Tanzania]]. En esforco por atraktar la simpatio di [[Usa]], Tutsi akuzis Hutu di havar [[komunismo|komunist]] inklini. Historiisto René Lemarchand apuntas ke la masakro esis suceso por le Tutsi: li eliminis la eliti Hutu e potenciala eliti, li transformis l'armeo e la polico en monopolo Tutsi, li impedis la riveno di la monarkio tra l'asasino di Ntare 5ma, e kreis nova legitimeso por la stato kontrolita da ''Hima''-grupo.<ref name=Lemarchand/>
 
En [[1976]] kolonelo [[Jean-Baptiste Bagaza]] asumis povo pos nesangoza stato-stroko. Quankam Bagaza chefesis militala rejimo komandita da Tutsi, ilu stimulis agrala reformo, elektala reformo, e nacionala rikoncilio. En [[1981]] nova [[konstituco]] promulgesis, ma mantenis rejimo di unika partiso. En [[1984]] kolonelo Bagaza elektesis prezidanto, e supresis lia opozanti e la religiala libereso.
 
En [[1987]] mayoro [[Pierre Buyoya]] revokis Bagaza de povo, suspensis la konstituco e la partisi, e reinstalis militarala guverno sub la Militara Komitato pri Nacionala Salvo. Rasala propagando kontre le Tutsi provokis la masakro di mili de Tutsi-rurani en la nordo di lando dum agosto [[1988]].
 
Nur en junio [[1993]] okuris l'unesma demokratial elekti en Burundi. Hutuo [[Melchior Ndadaye]] vinkis l'elekto, ma guvernis nur til [[21 di oktobro]] sam yaro, kande ilu mortigesis dum [[stato-stroko]].
 
== Referi ==