Hungaria: Diferi inter la revizi
Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
mNula rezumo di redakto |
mNula rezumo di redakto |
||
Lineo 1:
{{Landi
| Nomo = Hungaria
| Lokala_nomo = Magyar Köztársaság
Lineo 26:
| Nomo_himno = ''Himnusz ("Isten, áldd meg a magyart")''
| Pekunio = [[Forint]]
| Religii = [[Katolikismo]] 51,9%, [[Kalvinismo]] 15,9% ed altra
}} '''Hungaria''' esas lando qua jacas en centro di [[Europa]]. Lua vicina landi esas:
* [[Slovakia]] en nordo,
Lineo 38:
== Historio ==
{{PA|Historio di Hungaria}}
Kelti (pos cirkum 450 aK) e [[
[[Karl 6ma, Santa Roman imperiestro]] pregis ke Hungariana Dieto aprobis Pragmatiko, dekreto ke limitis povo di monarko.
{{PA|Listo di reji di Hungaria}}
Lineo 53:
Kande [[Napoléon 1ma]] komencis l'expando di lia imperio en [[Europa]], lia armeo demandis granda quanteso di produkti di Hungaria, do grand aktiveso hike. Ma kun fino di Napoleona imperio, la regiono eniris itere en povreso. Ekonomiala problemi esis un di la kauzi di [[Hungariana revoluciono en 1848]].
Pos krular la revoluciono, imperiestro Franz Josef 1ma revokis Hungariana [[konstituco]] e dividis lando en quar regioni: [[Transilvania]], Hungaria, Kroatia-Lavonia e [[Voivodina]]. [[
Austrian [[absolutismo]] komencis krular kande [[Rejio di Sardinia]] e [[Francia]] vinkis Austriani en [[Solferino-batalio]]. La vinkeso konvinkis Franz Josef ke lia opozanti esis multa forti.
{{PA|Austria-Hungaria}}
Austria-Hungaria lastis til [[1918]], kande lando esis dividita en [[Austria]] e Hungaria, pos Austria-Hungaria perdar [[Unesma mondomilito]]. [[Chekoslovakia]] okupis teritorii en nordo di lando, dum ke [[Rumania]] okupis [[Transilvania]] ed altra teritorii en esto di lando, e [[Serbia]] okupis teritorii en sudo.
Dum periodo inter la du mondo-militi, politikala forci di dextra kreskis en lando. Admiralo [[Miklós Horthy]] divenis regento, e guvernis til [[16 di oktobro]] [[1944]]. Il developis alianco kun [[Adolf Hitler]], e partoprenis kun trupi en l'invadi di [[Yugoslavia]] e [[Sovietia]]
Kun la falio di [[
{{PA|Hungaria-revolto
Ye marto [[1990]] pos falio di [[Berlin-murego]] Hungaria abandonis la titulo "socialista republiko" havis lua unesma libera elekti. Partiso di centra-dextra "Alianco di libera demokrati - SZDSZ - ganis ta elekti, e defendis graduala transito vers [[kapitalismo]]. [[Árpád Göncz]] devenis l'unesma prezidanto pos fino di komunista rejimo.
== Politiko ==
Hungaria esas [[parlamento|parlamentala]] [[republiko]]. La [[chefo di stato]] esas la [[prezidanto]], nune [[János Áder]]. Il elektesas da Naciona Asemblajo por 5 yari. La [[chefo di guvernerio]] esas la [[chefministro]], indikita da prezidanto. Nuna [[konstituco]]
La parlamento (''Országgyűlés'') havas 1 chambro e 386 membri.
Lineo 158:
{{PA|Ekonomio di Hungaria}}
Ante la 2ma mondomilito l'ekonomio di Hungaria apogis sur l'agrikultivo. Pos la [[Duesma mondomilito]] la komunista guvernado realigis la rapida industriesko e tendencis ad autarkeso. Depos 1968 l'ekonomio di Hungaria esis la maxim liberala en l'Est-Bloko. La komerco kun exterlandi e mikra firmi esis permisita limitizite. Kande la komerco kun l'Esto diminutis, la konkurencala kapableso mikreskis, la produktado krulis e la senemployeso kreskis dum la yari inter 1989 e 1994. L'ekonomio staceskis sur sua pedi, kande la lando membreskis en la EU, ma ye la fino di 2008 l'internaciona krizo ekonomiala frapis tre forte. En novembro 2008 la lando recevis 25 milyardi Usana dolari de IMF, EU e la Mondala Banko por stabiligar sua ekonomio.
== Demografio ==
Lineo 290:
== Cetera aferi ==
'''
* [[Katolikismo
* [[Kalvinismo
* [[Luteranismo
* [[
* [[Judali|Judala]] 0,1 %
* exter ula komoni 14,5 %
|