Wikipedio

Moldova: Diferi inter la revizi

Deskripto interagiva pri la kronologio dil artiklo
← Plu anciena versionoPlu recenta versiono →
Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
VidalaWikitexto
kelka modifiki
+kurta texto.+imajo
Lineo 1:
{{Landi|
| Nomo = Moldova
| Lokala_nomo = Republica Moldova
Lineo 38:
=== Historio ===
{{PA|Historio di Moldova}}
[[Neolitiko|Neolitika]] objekti de la Cucuteni-kulturo di Cucuteni esistrovesis trovita en la regiono di nuna Moldova. La kulturo di Cucuteni existis de cirkum 5.500 aK til 2750 aK, e praktikis [[agrokultivo]], edukado di animali, chaso ed elaboris [[ceramiko|ceramikajo]]<ref>[http://193.2.104.55/documenta/pdf34/DPConstantinescu34.pdf "Phase and chemical composition analysis of pigments used in Cucuteni Neolithic painted ceramics"], Bogdan Constantinescu e Roxana Bugoi</ref>. La kulturo di Cucuteni anke havis granda urbi, kun plu kam 15.000 habitanti.▼
 
De [[1ma yarcento|1ma]] til [[7ma yarcento]] la sudo di la regiono esis okupita unesme da [[Roman imperio|Romani]] e pos da [[BizancanaBizancan Imperioimperio|Bizantini]]. Por lua strategiala loko en Europa, diversa populi invadis la regiono, kom [[Goto|Goti]], Huni, Avari, [[Unesma Bulgarian imperio|Bulgari]], [[Hungaria|Hungari]], [[Mongolia|Mongoli]] e Tatari.▼
▲[[Neolitiko|Neolitika]] objekti de la kulturo di Cucuteni esis trovita en la regiono di nuna Moldova. La kulturo di Cucuteni existis de cirkum 5.500 aK til 2750 aK, e praktikis [[agrokultivo]], edukado di animali, chaso ed elaboris [[ceramiko|ceramikajo]]<ref>[http://193.2.104.55/documenta/pdf34/DPConstantinescu34.pdf "Phase and chemical composition analysis of pigments used in Cucuteni Neolithic painted ceramics"], Bogdan Constantinescu e Roxana Bugoi</ref>. La kulturo di Cucuteni anke havis granda urbi, kun plu kam 15.000 habitanti.
 
La [[princio di Moldavia]] establisesis en [[1346]] e lastis til [[1859]], kande la regiono unionesis a nuna [[Rumania]]. Ante la fino di l'[[Unesma mondomilito]], en [[1917]] la regiono deklaris su nedependanta sub la nomo Demokratiala Republiko di Moldavia, qua lastis til [[1918]]. [[Besarabia]] deklaris su nedependanta de [[Rusian imperio]] ed unionis su kun Rumania. En exilo, formesis la guvernerio di la Socialista Sovieta Republiko di Besarabia.
▲De [[1ma yarcento|1ma]] til [[7ma yarcento]] la sudo di la regiono esis okupita unesme da [[Roman imperio|Romani]] e pos da [[Bizancana Imperio|Bizantini]]. Por lua strategiala loko en Europa, diversa populi invadis la regiono, kom [[Goto|Goti]], Huni, Avari, [[Unesma Bulgarian imperio|Bulgari]], [[Hungaria|Hungari]], [[Mongolia|Mongoli]] e Tatari.
 
LaEn agosto [[princio di Moldavia1939]] esis establisita ye [[1346Ribbentrop-Molotov pakto]] e lastis tilagnoskis [[1859Besarabia]], kandekom lasub regionoSovietan esisinfluo. unionita kun nunaEn [[Rumania1940]]., Ante la fino didum [[UnesmaDuesma mondomilito]], ye [[1917Sovietia]] lademandis regionoke deklarisRumania su nedependanta kuncedis la nomoteritorii di DemokratialaBesarabia Republikoe dila Moldavia,nordo qua lastis tildi [[1918Bukovina]]. [[Besarabia]] deklaris su, nedependantakonocata dekom [[Rusian imperioTransdniestria]] ed unionis su kun. Rumania. En exiloaceptis, esis formita la guvernerio die la [[Socialista Sovieta Republiko di BesarabiaMoldova]] formesis.
 
Ye agostoEn [[19391941]] [[Ribbentrop-Molotovkom pakto]]parto agnoskisdil invado di Sovietia da [[Besarabianacional-socialista Germania]], komRumania subinvadis Sovietanla influo.regioni Yedi [[1940Berarabia]], dum [[Duesma mondomilitoBukovina]], e [[SovietiaTransdniestria]] demandis ke. Rumania, cedisen lakunlaboro teritoriikun dinacionalsocialisti, Besarabiadeportis eod laexterminis nordocirkum di300,000 [[Bukovinajudo|judi]],. konocataSovietiani komriokupis la regiono inter februaro ed agosto [[Transdniestria1994]]. Rumania aceptis, e lariestablisis [[Socialista Sovieta Republiko di Moldova|SSR Moldova]] esis formita.
 
Dum guvernerio di [[Yosif Stalin]] lokala populohabitante sufris kun deporti e [[famino]]. Pos duesma mondomilito, granda nombro di Rusi, Ukraini e Bielorusi enmigris vers la regiono. Dum [[1980a yari]] kreskis la demando por nedependo. Finale, pos la falio di [[stato-stroko]] en Sovietia kontre la reformi di [[perestroika]] e [[glasnost]], Moldova deklaris lua nedependo, yeen [[27 di agosto]] [[1991]].▼
Ye [[1941]] kom parto dil invado di Sovietia da [[nacional-socialista Germania]], Rumania invadis la regioni di [[Berarabia]], [[Bukovina]] e [[Transdniestria]]. Rumania, en kunlaboro kun nacisti, deportis od exterminis cirkum 300,000 [[judo|judi]]. Sovietani riokupis la regiono inter februaro ed agosto [[1994]], e riestablisis SSR Moldova.
 
▲Dum guvernerio di [[Yosif Stalin]] lokala populo sufris kun deporti e [[famino]]. Pos duesma mondomilito, granda nombro di Rusi, Ukraini e Bielorusi enmigris vers la regiono. Dum [[1980a yari]] kreskis la demando por nedependo. Finale, pos la falio di [[stato-stroko]] en Sovietia kontre la reformi di [[perestroika]] e [[glasnost]], Moldova deklaris lua nedependo, ye [[27 di agosto]] [[1991]].
 
=== Politiko ===
[[Arkivo:Parliament_Building_Moldova.jpg|thumb|180px|Parlamento di Moldova.]]
MoldovaOn esaspovas nundividar (mentale) dividataMoldova en du arei. Streta areo che esta limito, '''[[Transdniestria]]''', volas unionar su a [[Rusia]], pro ke la majoritato de habitanti parolas la [[Rusiana linguo]]. Altra Moldova volas - se ne unionas su kun Rumania - adminime sequar Rumania ad [[Europana Uniono]].
 
Segun la [[konstituco]] adoptita en [[1994]], Moldova esas parlamentala [[republiko]]. La [[exekutiva povo]] kompozesas da la [[prezidanto]], da la [[chefministro]] e da la ministraro. La [[prezidanto]] esas la [[chefo di stato]] di lando ed elektesas da la parlamento por 4-yara periodo. La [[chefministro]] esas la [[chefo di guvernerio]], ed elektesas da la prezidanto pos lu konsultar la parlamento. La chefminisro elektas l'altra 16 ministri.
 
La [[legifala povo]] kompozesas da la parlamento (''Parlamentul''), qua havas unika chambro kun 101 membri. Li elektesas da la populo por 4-yara periodo.
Segun lua [[konstituco]], Moldova esas parlamentala [[republiko]].
 
=== Geografio ===
Linio 60 ⟶ 62:
* habitanti: 4,400,000.
* en Transdniestria: 633,000.
Chefurbo (habitanti): [[Chisinau]] (647,513, yeen [[2004]]).
 
=== Ekonomio ===
Obtenita de "https://io.wikipedia.org/wiki/Moldova"