Wikipedio

Historio di Afganistan: Diferi inter la revizi

Deskripto interagiva pri la kronologio dil artiklo
← Plu anciena versionoPlu recenta versiono →
Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
VidalaWikitexto
mNula rezumo di redakto
+kurta texto. + imaji
Lineo 1:
Segun [[arkeologio|arkeologiala]] studii, homi ja habitis nuna [[Afganistan]] cirkum {{formatnum:50000}} yari ante nun. LaObjekti de [[Paleolitiko]], [[Mezolitiko]], [[Neolitiko]], [[Bronz-epoko]] e [[fer-epoko]] trovesis en la regiono. esisAfganistan habititahabitesis da Indo-Ariana populi, e dum yarcenti esis parto di [[MacedonianaMacedonian imperio]], MauryanaMauryan imperio de [[India]], Mughal imperio, ed altra. Macedoni, komandita da [[Alexandros la Magna]] okupis la regiono dum la [[4ma yarcento aK]].
 
[[Arkivo:BamyanBuddha_Smaller_1.jpg|thumb|160px|Un di la statui di [[Buddho]] en [[Bamiyan]].]]
La moderna stato di Afganistan esis establisita ye [[1747]] ma homi ja habis la regiono adminime {{formatnum:50000}} yari ante nun. Macedoni, komandita da [[Alexandros la Magna]] okupis la regiono dum [[4ma yarcento aK]]. Arabi komencis okupar la regiono ye [[642]] ed introduktis [[islamo|islama]] religio. Ye [[870]] [[Kabul]] esis okupita da Arabi.
Mauryani trovis [[Budhismo]] de India e kontrolis la regiono til cirkum 185 aK. Dum l'unesma yarcento aK Partian imperio konquestis la regiono. Arabi komencis okupar Afganistan en [[642]] ed introduktis [[islamo|islama]] religio. En [[870]] [[Kabul]] okupesis da Arabi.
 
[[Arkivo:Habibullah.jpg|130px|thumb|left|[[Habibullah Khan]], emiro di Afganistan de [[1901]] til [[1919]].]]
Pos la morto di [[Nader Shah]] en [[1747]] la moderna stato di Afganistan establisesis. Afgani elektis [[Ahmad Shah Durrani]] lia [[chefo di stato]]. Konsiderita la fondinto di moderna Afghanistan,<ref name=CIA>{{Cite web|url = https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2028.html?countryName=Afghanistan&countryCode=af&regionCode=sas&#af |title = “Background:Afghanistan|author=CIA}}</ref> Durrani konquestis teritorii de moderna Afganistan, [[Pakistan]], la nuna [[Iraq]]ana provinci di [[Khorasan]] e [[Kohistan]], ed anke [[Delhi]] en [[India]]<ref name=Engels>{{cite web|url = http://www.marxists.org/archive/marx/works/1857/afghanistan/index.htm |title = “Afghanistan”|author = Friedrich Engels|year = 1857}}</ref>. Il vinkis [[India]]na [[Maratha imperio]].
Dum [[19ma yarcento]] [[Unionita Rejio|Britaniani]] atemptis konquestar la regiono. De [[1839]] til [[1842]], e de [[1870]] til [[1880]] okuris Angla-Afgana militi. Ye [[6 di oktobro]] [[1879]] Britani okupis Kabul, ed ye julio [[1880]] li siejis [[Kandahar]]. Lando esis dividita en sferi di influo de [[Rusiana Imperio]] e de [[Unionita Rejio]].▼
 
En oktobro [[1782]] Durrani mortis de naturala kauzi. Lia filiulo, [[Timur Sha]] sucedis il, e transferis la chef-urbo dil rejio de [[Kandahar]] por [[Kabul]].
Ye [[19 di agosto]] [[1919]] Afganistan divenis nedependanta de [[Unionita Rejio]], kun rejio [[Amanullah Khan]] kom monarko. Lando esis [[monarkio]] til [[1973]], kande [[Mohammed Daoud Khan]] lansis [[stato-stroko]] e proklamis la [[republiko]].▼
 
▲Dum la [[19ma yarcento]] [[Unionita Rejio|Britaniani]] atemptis konquestar la regiono. De [[1839]] til [[1842]], e de [[1870]] til [[1880]] okuris Angla-Afgana militi. Ye [[6 di oktobro]] [[1879]] Britani okupis Kabul, ed yeen julio [[1880]] li siejis [[Kandahar]]. Lando esis dividitadividesis en influo-sferi di influo de [[RusianaRusian Imperioimperio]] e de [[Unionita Rejio]].
De [[24 di decembro]] [[1979]] til [[1989]] Afganistan esis okupita da [[Sovietia|Sovietana]] trupi. Kun la departo di Sovietani ye [[1989]], laika rejimo di Afganistan gradoze perdis povo en lando, specale pos [[1992]], kande nova [[Rusia]]na guverno . Ye [[1994]] {{formatnum:10000}} personi mortis en [[Kabul]] kun atako di Mujahedini ([[Islamo|Islama]] soldati), armizita da [[NATO]] . Ye [[1996]] [[Taliban]] asumis povo en Afganistan e proklamis Islama Emirato di Afganistan. Ye [[2000]] Taliban kontrolis preske 95% di lando.▼
 
▲Ye la [[1919ma di agosto]] [[1919]] Afganistan divenis nedependanta de [[Unionita Rejio]], kun rejio [[Amanullah Khan]] kom monarko. Lando esis [[monarkio]] til [[1973]], kande [[Mohammed Daoud Khan]] lansis [[stato-stroko]] e proklamis la [[republiko]].
Pos [[atenti ye 11 di septembro 2001]] [[Usa]] invadis Afganistan e [[Taliban]] rejimo finis, ma nova rejimo ne obtenas politika stabileso en tota lando. Ye decembro [[2009]] Usana prezidisto [[Barack Obama]] anoncis l'augmento di militarala impliko en la lando, kun la sendajo di plu {{formatnum:30000}} soldati dum periodo di 6 monati<ref>[http://www.msnbc.msn.com/id/34218604/ns/politics-white_house ''Obama to announce war strategy'' Associated Press. 1 di decembro 2009]</ref>.▼
 
▲De [[24 di decembro]] [[1979]] til [[1989]] Afganistan esis okupitaokupesis da [[Sovietia|Sovietana]] trupi. Kun la departo di Sovietani ye [[1989]], laika rejimo di Afganistan gradoze perdis povo en lando, specale pos [[1992]], kande nova [[Rusia]]na guvernoguvernerio . YeEn [[1994]] {{formatnum:10000}} personi mortis en [[Kabul]] kun atako di Mujahedini ([[Islamo|Islama]] soldati), armizita da [[NATO]] . YeEn [[1996]] [[Taliban]] asumis povo en Afganistan e proklamis Islama Emirato di Afganistan. YeEn [[2000]] Taliban kontrolis preske 95% di lando.
 
▲Pos [[atenti ye 11 di septembro 2001]] [[Usa]] invadis Afganistan e [[Taliban]] rejimo finis, ma nova rejimo ne obtenas politika stabileso en tota lando. YeEn decembro [[2009]] Usana prezidistoprezidanto [[Barack Obama]] anoncis l'augmento di militarala impliko en la lando, kun la sendajo di plu {{formatnum:30000}} soldati dum periodo di 6 monati<ref>[http://www.msnbc.msn.com/id/34218604/ns/politics-white_house ''Obama to announce war strategy'' Associated Press. 1 di decembro 2009]</ref>.
 
==Referi ==
{{reflist}}
<references/>
 
{{Historio di Azia}}
 
[[Kategorio:Historio di Afganistan| ]]
Obtenita de "https://io.wikipedia.org/wiki/Historio_di_Afganistan"