Moldova: Diferi inter la revizi

Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
mNula rezumo di redakto
kelka modifiki
Lineo 10:
| Oficala_lingui = [[Rumaniana linguo|Rumaniana]] ([[Moldovana linguo|Moldovana]])
| Guvernerio = [[Republiko]]
| Nomo_listo_chefo_stato = Listo di prezidistiprezidanti di Moldova
| Titulo_chefo_stato = PrezidistoPrezidanto
| Chefo_di_stato = [[Marian Lupu]]
| Nomo_listo_chefo_guverno = Listo di chefa ministrichefministri di Moldova
| Titulo_chefo_guverno = Chefa ministroChefministro
| chefo_guverno = [[Vlad Filat]]
| Surfaco = {{formatnum:33846}}
Lineo 26:
| Nomo_himno = ''Limba noastra''
| Pekunio = [[Leu di Moldova]]
| Religii = [[kristanismo]]
}}
 
'''Moldova''' o '''Moldavia''' esas nova stato inter [[Rumania]] (en sudo ed en westo) ed [[Ukrainia]] (en esto ed en nordo). Ol naskis kande [[Sovietia]] krulis e [[Kolda milito]] finis en [[Europa]]. Lua vicina landi esas:
* en westo, [[Rumania]]
Lineo 39:
{{PA|Historio di Moldova}}
 
[[Neolitiko|Neolitika]] objekti de la kulturo di Cucuteni esis trovita en la regiono di nuna Moldova. La kulturo di Cucuteni existis de cirkum 5.500 aK til 2750 aK, e praktikis [[agrokultivo]], edukado di animali, chaso ed elaboris [[ceramiko|ceramikajo]]<ref>[http://193.2.104.55/documenta/pdf34/DPConstantinescu34.pdf "Phase and chemical composition analysis of pigments used in Cucuteni Neolithic painted ceramics"], Bogdan Constantinescu e Roxana Bugoi</ref>. La kulturo di Cucuteni anke havis granda urbi, kun plu kam 15.000 lojantihabitanti.
 
De [[1ma yarcento|1ma]] til [[7ma yarcento]] la sudo di la regiono esis okupita unesme da [[RomanaRoman Imperioimperio|Romani]] e pos da [[BizantinaBizancana Imperio|Bizantini]]. Por lua strategiala loko en Europa, diversa populi invadis la regiono, kom [[Goto|Goti]], Huni, Avari, [[Unesma BulgarianaBulgarian Imperioimperio|Bulgari]], [[Hungaria|Hungari]], [[Mongolia|Mongoli]] e Tatari.
 
La [[princio di Moldavia]] esis establisita ye [[1346]] e lastis til [[1859]], kande la regiono esis unionita kun nuna [[Rumania]]. Ante la fino di [[Unesma mondomilito]], ye [[1917]] la regiono deklaris su nedependanta kun la nomo di Demokratiala Republiko di Moldavia, qua lastis til [[1918]]. [[Besarabia]] deklaris su nedependanta de [[RusianaRusian Imperioimperio]] ed unionis su kun Rumania. En exilo, esis formita la guvernoguvernerio di la Socialista Sovieta Republiko di Besarabia.
 
Ye agosto [[1939]] [[Ribbentrop-Molotov pakto]] agnoskis [[Besarabia]] kom sub SovietanaSovietan influo. Ye [[1940]], dum [[Duesma mondomilito]], [[Sovietia]] demandis ke Rumania cedis la teritorii di Besarabia e la nordo di [[Bukovina]], konocata kom [[Transdniestria]]. Rumania aceptis, e la [[Socialista Sovieta Republiko di Moldova]] esis formita.
 
Ye [[1941]] kom parto dil invado di Sovietia da [[Nacistanacional-socialista Germania]], Rumania invadis la regioni di [[Berarabia]], [[Bukovina]] e [[Transdniestria]]. Rumania, en kunlaboro kun nacisti, deportis od exterminis cirkum 300,000 [[judo|judi]]. Sovietani riokupis la regiono inter februaro ed agosto [[1994]], e riestablisis SSR Moldova.
 
Dum guvernoguvernerio di [[Yosif Stalin]] lokala populo sufris kun deporti e [[famino]]. Pos duesma mondomilito, granda nombro di Rusi, Ukraini e Bielorusi enmigris vers la regiono. Dum [[1980a yari]] kreskis la demando por nedependesonedependo. Finale, pos la falio di [[stato-stroko]] en Sovietia kontre la reformi di [[perestroika]] e [[glasnost]], Moldova deklaris lua nedependesonedependo, ye [[27 di agosto]] [[1991]].
 
=== Politiko ===
Moldova esas nun (mentale) dividata en du. Streta areo che esta limito, '''[[Transdniestria]]''', volas unionar su a [[Rusia]], pro ke la majoritato de habitanti parolas la [[Rusiana linguo]]. Altra Moldova volas - se ne unionas su kun Rumania - adminime sequar Rumania ad [[Europana Uniono]].
 
Segun lua [[konstituco]], Moldova esas parlamentala [[republiko]].
Lineo 58:
=== Geografio ===
* Surfaco: 33,851 km²
* Lojantihabitanti: 4,400,000.
* en Transdniestria: 633,000.
Chefurbo (lojantihabitanti): [[Chisinau]] (647,513, ye [[2004]]).
 
=== Ekonomio ===
Lineo 67:
 
=== Demografio ===
La maxim granda urbo esas chef-urbo, [[Chisinau]], kun plu kam 600 mil lojantihabitanti. Altra importanta urbi esas [[Tiraspol]] ({{formatnum:194000}}) e Balti ({{formatnum:155000}}).
 
=== Kulturo ===