Chad: Diferi inter la revizi

{{Landi|

| Nomo_listo_chefo_stato = Listo di prezidistiprezidanti di Chad

| Titulo_chefo_stato = PrezidistoPrezidanto

| Nomo_listo_chefo_guverno = Listo di chefa ministrichefministri di Chad

| Titulo_chefo_guverno = Chefa ministroChefministro

| Religii = [[islamo]], 59,1%
}}

Dum la 7ma yarmilo ante Kristo, homi establisis su en la nuna regiono di Borkou-Ennedi-Tibesti, en la nordo di Chad. La populo en la regiono kreskis rapide. Kun la tempo, la regiono divenis un krucovoyo di civilizesi. Un di ta civilizesi esis Sao populo, qua existis cirkum de la 6ma yarcento aK til la 15ma yarcento. Dum la [[9ma yarcento]] aparis l'imperio Kanem-Bornu, qua graduale dominacis la regiono. Dum la 11ma yarcento, rejulo Humai ibn Salamna konvertis su a [[islamo]].

Kanem-Bornu imperio existis til la [[19ma yarcento]]. YeEn [[1808]] [[Fulani populo|Fulani]] militeri konquestis Ngazargamu. Bornu duris, ma Sayfawa dinastio finis ye [[1846]], e la imperio Bornu desaparis yeen [[1893]].

Franciani penetris en la regiono di nuna Chad unesmaunesmafoye foyo yeen [[1891]], ed. yeEn [[22 di aprilo]] [[1900]] okuris [[Kousseri batalio]], decidiva por l'okupeso dil teritorio. YeEn [[1920]] ol obtenis kompleta kontrolo di Chad, qua divenis parto de [[Franca Equatoral Afrika]]. La regiono havis poka importo por [[Francia]], e furnisis precipue kruda [[kotono]] e ne-experta laboristaro por verkar en lua plu produktiva sudala kolonii.

Pos la milito, lokala partisi komencis developar su en Chad. Un di ta partisi, ''Parti Progressiste Tchadien'' - PPT ("progresanta partiso di Chad"), plu radikala, defendis la nedependeso di lando. Pos refer-voto pri teritoriala autonomeso ye [[28 di septembro]] [[1958]], [[Franca Equatoral Afrika]] esis dissolvita, e lua 4 teritorii kompozanti ([[Republiko Kongo|Kongo Brazzaville]], [[Gabon]], [[Centrafrika]] e Chad divenis autonoma membri di Franca komuneso, ye [[28 di novembro]] sam yaro. Finale, ye [[11 di agosto]] [[1960]] Chad divenis nedependanta de Francia. [[François Tombalbaye]] esis lua unesma prezidistoprezidanto.

Tombalbaye divenis autoritatema prezidistoprezidanto ke desfidis di demokratio. Ye [[1962]] li proskriptis tota la politikala partisi, ecepte PPT. Il traktis rude lia enemiki, reala o imaginita, e plenigis karceri kun lia opozeri. Ye [[1965]] islama grupi komencis [[interna milito]] qua lastis til [[1979]] kande chef-urbo Ndjamena esis konquestita. Ye [[13 di aprilo]] [[1975]] okuris [[stato-stroko]], e Tombalbaye esis asasinita da militisti. Il esis remplasita da uniono di militisti, komandita da [[Noël Milarew Odingar]], qua guvernis til [[1978]]. Odingar esis remplasita da generalo [[Félix Malloum]], qua guvernis til [[23 di marto]] [[1979]].

YeEn [[1979]] rebela grupi konquestis Ndjamena, e centrala guvernoguvernerio di Félix Malloum krulis. [[Goukouni Oueddei]] divenis provizora chefo di stato. YeEn novembro 1979 esis formita la "transitala guvernoguvernerio di nacionala uniono" (en franciana: ''Gouvernement d'Union Nationale de Transition'') formesis, kun Oueddei kom chefo di stato e pos prezidistoprezidanto, por guvernar dum 18 monati. YeEn [[1980]] okuris [[Libia]]na interveno en Chad, favorebla a la transitala guvernoguvernerio e kontre rebela forci kequi ne aceptis Oueddei.

YeEn [[7 di junio]] [[1982]] [[Hissène Habré]] renversis Oueddei kun la helpo di [[CIA]], e komandis lando til [[2 di decembro]] [[1990]] kande il esis renversita da [[stato-stroko]] komandita da [[Idriss Déby Itno|Idriss Déby]]. Un charto esis aprobita ye [[1991]] e grantis Déby kom prezidistoprezidanto. Ye marto [[1996]] lando aprobis nova [[konstituco]] ed yeen junio okuris elekti por prezidistoprezidanto. Idriss Déby ganis kun 69% de totala voti<ref>[http://africanelections.tripod.com/td.html Elections in Chad] African Elections Database</ref>.

Chad esas [[republiko]]. Segun la [[1996]]-[[konstituco]], la prezidistoprezidanto esaselektesas elektata dadal populo por 5-yara periodo. En [[2005]] la [[konstituco]] di Chad modifikesis, e povaspermisis re-elektara la prezidanto sejornar en povo sen limitar la quanto 1di foyorielektesi.