Republiko: Diferi inter la revizi

{{Surskriburo|#008000|Prezidantala republiko ube la prezidistoprezidanto responsas a la Parlamento}}

'''Republiko''' esas guvernala sistemo ube la [[chefo di stato]] (qua generale havas la titulo "[[prezidanto]]", ma en antiqua [[Roma]] esis "konsulo") elektesas dal populo o da parlamento, e ne povas transmisar la povo heredale a lia familio, kom eventas en [[monarkio|monarkii]]. L'origino di vorto ''republiko'' esas 2 [[Latina linguo|Latina]] vorti: ''res publica'' (publika kozo, o publik afero).

Se la [[chefo di stato]] anke esas [[chefo di guvernerio]], la lando esas '''[[prezidantala republiko]]''' (exempli:exemple en [[Usa]], [[Brazilia]], [[Arjentinia]]). Se la chefo di guvernerio ne esas anke chefo di stato, ed esas selektitaselektesas da deputati de plula multaprecipua partisi (o koalisuro) en [[parlamento]], la stato esas nominita '''[[parlamentala republiko]]''' (exempli:exemple en [[Portugal]], [[Finlando]], [[Francia]]).

Generale en moderna republiki, prezidanti komandas por periodi de 4 til 6 yari. En kelka landi, [[konstituco]] limitas numero di inter-sequanta foyi ke un sama persono povas disputar prezidantalaprezidantal elekti. Kom exemplo,Exemple en [[Usa]] e en [[Brazilia]] prezidanti povas disputar nur un altra sequanta foyo. En [[Uruguay]], la prezidanto esas elektata por 5 yari e ne povas rielektar. En [[Chili]], il elektesas por 4 yari e ne povas rielektar. En [[Venezuela]] pos modifiko en la konstituco ye la [[15ma di februaro]] [[2009]], la periodo esas 6 yari e la prezidanto povas rielektar absoluta.

Moderna konceptajo di republiko kom demokrata sistemo di guvernerio aparis en [[Francia]] dum [[Iluminismo]]. [[Usa]] adoptis republiko kande ol divenis nedependenta, ye la [[4ma di julio]] [[1776]].