Francisco Franco: Diferi inter la revizi

Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
Addbot (diskutez | kontributadi)
m Bot: Migrating 81 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q29179 (translate me)
mNula rezumo di redakto
Lineo 1:
{{Ciencisto|
| Nomo= {{PAGENAME}}
| Imajo= [[Arkivo:Franco0001.PNG|180px]]
| Profesiono = milititomilitisto e politikisto
| Shablono_lando= {{ESP}}
| Naskodio= [[4 di decembro]] [[1892]]
Lineo 9:
| Mort-urbo = [[Madrid]], Hispania
}}
'''Francisco Paulino Hermenegildo Teódulo Franco y Bahamonde Salgado Pardo de Andrade''', plumaxim komunakonocita nominitakom '''generalo Franco''' yeen [[1892]] til [[1975]] esis milititomilitisto e politikisto. Exercis la funciono di Hispanachefo di chef-stato di Hispania de [[1939]] til [[1975]], prezidinta di autoritatema guvernimento kun la titulo di ''Caudillo'' (guido) : « ''Generalísimo Francisco Franco, caudillo de España por la gracia de Dios »''.
 
'''Francisco Paulino Hermenegildo Teódulo Franco y Bahamonde Salgado Pardo de Andrade''', plu komuna nominita '''generalo Franco''' ye [[1892]] til [[1975]] esis militito e politikisto. Exercis la funciono di Hispana chef-stato de [[1939]] til [[1975]], prezidinta di autoritatema guvernimento kun la titulo di ''Caudillo'' (guido) : « ''Generalísimo Francisco Franco, caudillo de España por la gracia de Dios »''.
 
== Biografio ==
 
=== Yuneso e formaco ===
Franco naskis adaen [[Ferrol]] ([[La CorugnaCoruña]]), militanavara puertoportuo en [[Galisia]] ube liasep familio vivasgeneracioni de seplia generacionifamilio vivis. Lia patro, Nicolas Franco Salgado-Araujo, esasesis generala intendanto di Navaro. Variema, kande lia matro es tre pia.
 
Surnominita ''Paquito'' per lia kamaradi nam kurta entraseniris navala preparo skolo ma la lasta klozasklozis do igas a l’academial'infantrio infanterioakademio dien [[Toledo]]. EkirasEkiris yeen 1910 .
Franco naskis ad [[Ferrol]] ([[La Corugna]]), milita puerto en [[Galisia]] ube lia familio vivas de sep generacioni. Lia patro, Nicolas Franco Salgado-Araujo, esas generala intendanto di Navaro. Variema, kande lia matro es tre pia.
 
Surnominita ''Paquito'' per lia kamaradi nam kurta entras navala preparo skolo ma la lasta klozas do igas a l’academia infanterio di [[Toledo]]. Ekiras ye 1910 .
 
=== Milita kariero ===
 
YeEn 1912 igasigis a [[Maroko]]. Ambicioza il demandas yedemandis 1913 esar atribuita a regimento di uniforma indijeni, reputita por lia braveso ma anke lia necerta loyaleso. Il partoprenaspartoprenis multimulta operaci e ye la [[12 di oktobro]] obtenasobtenis la kruzokruco di militamilito, unesma klazo. Quik de marto 1915, il esasesis promocita kapitano ma anke tre grava vundi a ventro lore atako di forto di El-Biutz. Il esasesis promocita komando, malgre l’opinionol'opiniono desfavorozedesfavoroza pri Alta milita Konsilantaro. [[Alfonso 13ma]] havasfakte en efektohavis intercesita pro il, segun lia demando. Il recevasrecevis la komandekomando dil infanterio-batalio akantonita en [[Oviedo]], [[Asturias]]. Franco deskovras por l’unesma foye proletariaro, do viv-kondicioni esis mizeroza. Dum la somero di 1917 generalo Burguete, militamilitala guvernieroguberniestro di la provinco, dekretasdekretis milit-estostato di milito pri violenta striki en la mini. Franco asistasasistis lore da represo.
 
==== Che la legiono ====
 
YeEn 1919, Franco renkontrasrenkontris lietnant-kolonelo [[José Millan-Astray]], do l’ambiciol'ambicio es pri krear [[stranjera legiono]] segun francialafranca modelo. YeEn 1920, lia projekto es aceptitaaceptesis. Millan-Astray ofrasofris Franco la komando di 1ma ''bandera'' (batalio), qua partas akantonar a [[Ceuta]] ye oktobro. Franco impozas a lua legioneri exercado tre strikta. Parale montras su ne-indulgema kontre indijena revolti. De pos Anual-dezastro ye 1921 yurizas lia homi aplikar talion-lego : la legioneri mutilas, raptas, violacas ed ocidas ye lea foyo. De pos mem dezastro esas apelita a [[Melilla]] pro rekonquestas kontre [[Abd el-Krim]].
 
YeEn januaro 1922 il esas itere atribuita a Oviedo. Il recevas la milita medalio ed esas promocita lietnant-kolonelo. Il uzas lia nova glorio por demandar a spozar Carmen Polo Martinès-Valdès, yun femino di bona borgezaro, renkontrita lore di unesma atribuita ye 1917. La mariajo esas ajornita til 22 di oktobro 1923 nam morti di legion-komando : Franco remplasas, kon helpo di rejo.
 
Ye 13 di septembro 1923, [[Miguel Primo de Rivera]] havis lansita stroko di stato. Dum monati di novembro e decembro 1924, Franco devas efektive supervisar ekigo [[Xanten]]. Lia bona dukto facas nominita kolonelo. Poka pose, Abd el-Krim igas mem atakar franciala populacioni. Pro Francia alias su kon Hispania. Primo de Rivera aprobas plano rivoveno a Alhucemas. To esas suceso : Franco esas promocita ad rango di brigad-generalo ye februaro 1926, qua facas li maxim yuna generalo en Europa - havas nur 33 yari. Kelka monati pose naskis lia filino, Maria del Carmen, surnominita ''Nenuca''. La honori sequis per lu ; ye 1927 asumas akompanar la rejo dum oficala voyajo en Afrika.
Linio 38 ⟶ 36:
Segun lia evaluo di personego, la historisti judikas di variana maniero la Franco-laboro ad Akademio. To esas certa ke la nova skolo esas plu bona ke l’anciena, ne esus ke l’altajo di rekrut-levelo. Franco koatkas l’anonimeso di verki pri enigo-konkurso, reduktas la nombro di instruktati per profesoro, instalas multa dushili, interdiktas paso-rituo e mem disdonigas prezervivi. Il savas facar su respektar, mem prizar : 90 % di 720 officieri formita da Akademio juntas pose la frankista kampo dum [[Hispaniana interna milito]].
 
Ye julio 1931, [[duesma hispana republikarepubliko|duesma republikarepubliko]] supresas da dekreto la skolo. Kom l’ensemblo di doca korpo, Franco es placita disponebla koakta e surveyita. Malgre tota, il ne participas pri ''Sanjurjada'', probo stroko di stato da generalo [[José Sanjurjo|Sanjurjo]]. Havinta sufice satisfacita la republik-inquesti, il es atributita en [[La Corugna]] (La Coruña) kom komando di 15ma infanterio-brigado ye februaro 1932. Franco gardos ad [[Manuel Azaña]], chefo di guvernerio, tenaca rankoro di ta quaranten-periodo.
 
=== L’interna milito ===
Linio 50 ⟶ 48:
La ''pronunciamento'' falias per mankas pro asentar di armeo : inter 21 division-generali, nur 4 ralias a leveto. Lore ke labor-milici, qua ne kreas en kapaca de goberniero pri kontre, entras la ceno. Ul facas regnar teroro en Madrid e Barcelona, provokas tale l’exilo por multa intelektozi, kom [[José Ortega y Gasset]]. La konflikto transformas su lore en interna milito.
 
YeEn 1939 Franco truvastrovis su Hispania-mastro. koncianta pri ne-experiencoza en politika matiero, il apogasapogis su sur lia bofrato, Serrano Suñer, la Falanjo e katolika [[katolik-eklezio]], konvenita pos l’anticlerikalal'antiklerikala masacrimasakri yeen 1936, sen omisar l’omnal'omna monarkisti.
 
Dum [[duesma mondomilito]] volonti di [[División Azul]] kombatas por axo sur la rusa fronto ma Franco esis prudenta ne tro engajar su. De pos il aceptas multi Usa bazi ed hispania recevita helpo tra plano Marshall.
 
Dum [[duesma mondomilito]] volonti di [[División Azul]] kombataskombatis por axo sur la rusa fronto ma Franco esis prudenta ne tro engajar su. De pos il aceptasaceptis multimulta UsaUsana bazi ed hispaniaHispania recevitarecevis ekonomiala helpo tra plano Marshall.
{{Prezidanti di mondo |
Precedanto= [[Manuel Azaña]] |
Nomo di listo= Chefo di Stato di Hispania|
Titulo di listo= Guido di Hispania|
Komeco= 1936|
Fino= 1939|
Sucedanto= [[Juan Carlos 1ma]]}}
 
{{Tabelo di sucedo
|Precedanto= [[Manuel Azaña]] |
|Nomo di listo= Chefo di Stato di Hispania|
|Titulo di listo= GuidoDiktatoro di Hispania|
|Komenco= 1936
|Fino= 1939|
|Sucedanto= [[Juan Carlos 1ma]]}}
 
{{DEFAULTSORT:Franco Bahamonde, Francisco}}