Duesma mondomilito: Diferi inter la revizi

Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
Nula rezumo di redakto
Lineo 7:
 
=== [[1939]] ===
* [[1 di septembro]] - GermanaGerman armeo atakas [[Polonia]].
* [[3 di septembro]] - [[Unionita Rejio]] e [[Francia]] deklaras milito kontre [[Germania]].
* [[17 di septembro]] - [[Soviet-UnionoSovietia]] partoprenas en la divido di Polonia, debuto di vorto-milito.
* [[30 di novembro]] – Soviet-Uniono Sovietia atakas [[Finlando]], e [[vintro-milito]] komencas. Soviet-UnionoSovietia formacas marioneto-rejimo di [[Otto Wille Kuusinen]] por Finlando, ma Finlandani unionas ad ol.
 
=== [[1940]] ===
* [[13 di marto]] - Vintro-milito inter [[Finlando]] e [[Soviet-UnionoSovietia]] finas per paco-ligo en [[Moskva]]. Finlando mustas donar areo a Soviet-UnionoSovietia.
* [[9 di aprilo]] - [[Germania]] atakas [[Dania]], quo kapitulacas subite, e [[Norvegia]], quo finas lua rezisto en mayo.
* [[10 di mayo]] - Germania atakas [[Belgia]] e [[Nederlando]].
* [[12 di mayo]] - Germania atakas [[Francia]], quo kapitulacas pos sep semani ([[22 di junio]]).
* [[4 di junio|4]] e [[5 di junio]] - Pro tre rapida avancado di GermanaGerman armeo, tra [[Dunkirk]] evakuesas c. 320.000 Britaniani e Franci ad Anglia. Omna equipo esas perdita.
* [[10 di junio]] - [[Benito Mussolini]] en [[Italia]] deklaras milito akontre Francia ed [[Unionita Rejio]].
* en [[agosto]] - L'aero-forco di Germania bombardas severe sud-esta Anglia ([[Anglia-batalio]]).
* [[28 di oktobro]] - Italia atakas [[Grekia]], ma l’atakol'atako ne sucesasfalias.
* [[27 di septembro]] - [[Germania]], [[Italia]] e [[Japonia]] subskribas kontrato di [[axoAxo Roma-Berlin-Tokio|axo-stati]].
* [[22 di novembro]] - [[Finlando]] permisas Germania transportar supleanta trupi tra Finlando a [[Norvegia]].
 
=== [[1941]] ===
* en [[marto]] - [[Usa]] lugas militala equipo ad [[Unionita Rejio]] por milito kontre [[Germania]].
* [[3 di aprilo]] - GermanianaGermana trupi komandita da [[Erwin Rommel]] atakas Britaniani en Nord-Afrika.
* [[6 di aprilo]] - Germania atakas [[Yugoslavia]] e [[Grekia]].
* en [[mayo]] - [[Finlando]] kontraktas kun Germania pri kunlaboro pro posibla atako da [[Soviet-UnionoSovietia]].
* [[22 di junio]] - Germania atakas Soviet-UnionoSovietia (t.d. "[[Barbarossa operaco]]").
* [[25 di junio]] - Finlando partoprenas kom ”armo-frato” kun Germania, kande SovietianaSovietian aeroforco bombardas anke Finlandana sulo. [[Prolongo-milito]] inter [[Finlando]] e [[Soviet-UnionoSovietia]] komencas.
* [[4 di septembro]] - Germani siejas [[Leningrad]]. La siejo duros 900 dii.
* [[1 di oktobro]] - Finlandani konquestas [[Petrozavodsk]] (en Fina: Petroskoi) en Est-[[Karelia]].
* dum [[oktobro]] - Germania komencas atako kontre [[Moskva]] ma Sovietiani kontr-atakas ye 5 di [[decembro]] kun [[siberia]]na elita trupi.
* dum [[novembro]] - [[Usa]] embargas petrolo a [[Japonia]].
* [[7 di decembro]] - Floto di Japonia atakas Usana bazo [[Pearl Harbor]] en [[Havayi]].
* [[11 di decembro]] - [[Germania]] deklaras milito ad Unioninti, pro instigar Japonia durigar milito a Soviet-UnionoSovietia.
* [[25 di decembro]] - Britaniana kolonio [[Hong Kong]] kapitulacas a Japoniani. Dum sequanta monati Japonia konquestas tota sud-est Azia (por ex. [[Singapur]], [[Burma]], [[Filipini]]).
 
=== [[1942]] ===
* [[15 di februaro]] - [[Japonia]] konquestas [[Singapur]].
* [[18 di aprilo]] - Unesmafoye kelka usanausan aeroplani bombardas [[Tokio]].
* [[30 di mayo]] - Britani atakas unesmafoye kun mil aeroplani a [[Köln]].
* de [[3 di junio|3]] til [[6 di junio]] - Kombato en [[Midway]]. UsanaUsan aeroplani vinkas Japoniana floto.
* [[2 di junio]] - Germania konquestas [[Sevastopol]] en [[Krimea]].
* [[17 di julio]] - Germania komencas atako kontra [[Volgograd|Stalingrad]]. SovietianaSovietian armeo kontr-atakas en novembro.
* en [[oktobro]] e [[novembro]] - En nord [[Afrika]] Britaniani forchasas Germani ek [[El Alamein]] e chasas li.
* [[8 di novembro]] - Britaniani ed Usani rivovenas en Franca Nord-Afrika.
 
=== [[1943]] ===
* [[23 di januaro]] - Unioninta[[La Povifederiti de la duesma mondomilito|Westala federiti]] konquestas [[Tripoli]], la lasta Italiana urbo en nord Afrika.
* [[27 di januaro]] - L'unesma atako da Usani per aeroplani a Germania.
* [[2 di februaro]] - Exhaustinta trupi GermanianaGermana kapitulacas apud [[Volgograd|Stalingrad]].
* en [[mayo]] - Germana ed Italiana trupi fugas de Nord-Afrika.
* en [[julio]] - Sovietiani vinkas granda tanko-kombato apud [[Kursk]].
* [[27 di julio|27]]-[[28 di julio]] - Fairala burasko en [[Hamburg]] pro aerala bombardo da Unioninti.
* [[10 di julio|10]] e [[11 di julio]] - Unionintawestala Povifederiti rivovenas [[Sicilia]].
* [[25 di julio]] - [[Benito Mussolini]] mustas rezignarrenuncar.
* [[2 di septembro]] - UnionintaWestala Povifederiti rivovenas kontinentala sulo Italiana.
 
=== [[1944]] ===
* [[6 di januaro]] - Sovietana trupi atingas [[Polonia]].
* [[22 di januaro]] - En [[Italia]] Unionintawestala Povifederiti acencasacensas Anzio.
* [[februaro]] - [[Soviet-UnionoSovietia]] bombardas [[Helsinki]] tota monato pro forsar [[Finlando]] paktar pri paco. Per komploto Soviet-UnionoSovietia bombardas ne-korekta loko e nur 146 homi mortas.
* [[4 di junio]] - UnionintaWestala Povifederiti eniras [[Roma]], quon Germani ne destruktis retretante.
* [[6 di junio]] - En [[Francia]] Unionintawestala Povifederiti rivovenas [[Normandia-batalio|Normandia]].
* [[9 di junio]] - [[Soviet-UnionoSovietia]] komencas severa atako en KarelianaKarelian Istmoistmo kontra [[Finlando]].
* [[23 di julio]] - Sovieta armeo liberigas la koncentreyo di [[Majdanek]] en [[Polonia]].
* en [[agosto]] - Reda Armeo penetras [[Prusia]] e [[Polonia]].
* [[25 di agosto]] - [[Paris]] esas liberigita.
* [[4 di septembro]] - Finlando ligas [[armistico]] kun Soviet-UnionoSovietia. Mezal-paco komencas en [[14 di septembro]].
* [[15 di septembro]] - Finlandana trupi komencas milito kontre retretanta Germani en Laponia.
* de [[16 di decembro|16]] til [[25 di decembro]] - En Ardeni, [[Francia]], lasta kontr-atako da [[Germania]] febleskas.
 
=== [[1945]] ===
* [[17 di januaro]] - Soviet armeo konquestas [[Warszawa]].
* [[27 di januaro]] - L' enkarcerigiti di la koncentreyo[[koncentreso-kampeyo]] [[Auschwitz]]-Birkenau esas liberigita da Sovieta trupi.
* [[13 di februaro|13]]-[[14 di februaro]] - L' Unioninti bombardas [[Dresden]] tre severe.
* [[3 di marto]] - Finlando deklaras milito kontre Germania. La kombati komencis ye antea autuno, ma erste nun on konstatas la reala situaciono.
* [[7 di marto]] - En [[Germania]] UsanaUsan armeo trairas [[Rheno]].
* [[4 di aprilo]] - Westa unioninti komencas atako pro liberigar [[Nederlando]].
* [[9 di aprilo]] - La granda kombato en nord [[Italia]].
* [[13 di aprilo]] - [[Reda Armeo]] konquestas [[Wien]].
* [[16 di aprilo]] - [[Soviet-UnionoSovietia]] komencas la lasta atako kontre [[Berlin]].
* [[25 di aprilo]] - Milito inter [[Finlando]] e [[Germania]] finas en [[Laponia]].
* [[28 di aprilo]] - [[Italia]]na partizani exekutas [[Benito Mussolini]] e lua amanto [[Clara Petacci]], e pozigas la kadavri en [[Milano]] che Piazzale Loreto.
* [[30 di aprilo]] - [[Adolf Hitler]] suocidas en [[Berlin]].
* [[2 di mayo]] - Sovieta soldati elevas la reda flago sur la tekto di [[Parlamento di Germania]].
* [[4 di mayo]] - Milito finas en nordwest Europa, kande Germana delegitaro subskribas l’ akto pri paco en [[Lüneburg]].
* [[7 di mayo]] - Generalo [[Alfred Jodl]] subskribas la pakto pri finala kapitulaco en [[Reims]], [[Francia]].
* [[8 di mayo]] - En [[Europa]] la milito finas oficale.
 
Dum finala kapitulaco nacistinacionalsocialisti sempre okupis arei en [[Chekia]] e [[Austria]]. En nordo nacistinacionalsocialisti havis tota [[Norvegia]] e [[Dania]] e nordala parto di [[Nederlando]]. En Chekia ([[Bohemia]]) nacistinacionalsocialisti sempre kombatis multa dii pos la kapitulaco. En [[Baltiko]] ([[Kuria]]) Germani kombatis til [[10 di mayo]]. En [[Yugoslavia]] lasta pafo esis en mez-[[mayo]].
 
* [[6 di agosto]] - En [[Japonia]] l'unesma atoma bombo esas faligita super [[Hiroshima]].
* [[8 di agosto]] - [[Soviet-UnionoSovietia]] deklaras milito kontra Japonia.
* [[9 di agosto]] - Atom-bombo explozas super [[Nagasaki]].
* [[14 di agosto]] - Japonia kapitulacas ad [[Usa]] ed altra Unioninta[[La Povi.federiti Lade la duesma mondomilito|westala federiti plu Sovietia]]. Duesma mondomilito finas.
 
== MondoLa mondo depos 2ma mondomilito ==
La quanto dil mortinti en duesma mondomilito esas shokebla. Hike esas kolektita kelka pragmati:
 
{| class="wikitable"
|+ '''mortinti endum la Duesma mondomilito'''
! lando
! soldati
! civili
|-
| [[Soviet-UnionoSovietia]]
| 19.180.000
| 7.420.379
Lineo 169:
|}
 
Pos la milito la relati inter anteriora unionintifederiti divenis tensinta. [[Komunismo]] expansis su en est Europa per helpoinfluo da Soviet-UnionoSovietia. Westala unioninti,federiti (Usa, BritaniaUnionita Rejio, Francia,) pozis su defendar kapitalismo e demokratio. [[Kolda milito]] komencis.
 
Por judiciar milito-kriministi esis kreita [[Nürnberg judicio]], qua komencis judiciar nacistinacionalsocialisti ye la [[2020ma di novembro]] [[1945]].
 
[[Kategorio:Duesma mondomilito| ]]