Historio di nia linguo: Diferi inter la revizi

Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
nova kat
Lineo 4:
{{Frazo|Ye [[junio]] [[1907]] la [[Delegitaro]] por adopto di internaciona helpolinguo segun sua statuti elektis la komitato, qua devis decidar, qua linguo artificala esas la maxim konvenanta por introduktesar en internaciona komuniki.
 
La konto di la vot-folii kontrolesis da la konocata Franca generalo Sebert. En oktobro di la sama yaro la tale elektita komitato kunvenis en Paris, ube eventis sume 18 kunsidi longa e fatiganta. Ne omna elektiti aparis; kelki uzabis la yuro grantita a li da la statuti sendar supleanto kom prokuraco. La membri asistanta havis la sequanta patrala lingui: [[Franciana linguo | Franciana]], [[Germaniana linguo | Germaniana]], [[Angliana linguo | Angliana]], [[Daniana linguo | Daniana]], [[Italiana linguo | Italiana]], [[Poloniana linguo | Poloniana]] (Rusiana). La sequanta cienci esis reprezentata: [[Linguistiko]], [[astronomio]], [[matematiko]], [[kemio]], [[medicino]], [[filozofio]]. Kom honor-prezidanto elektesis la astronomo Förster de [[Berlin]], qua tamen povis partoprenar nur poka kunsidi; kom prezidanto la kemiisto [[Wilhelm Ostwald|Ostwald]] de [[Leipzig]] ([[Nobel-premio|Nobel-premiizita]]); kom vice-prezidanti la du profesori di linguistiko, [[Baudouin de Courtenay]] de [[St. Peterburg]] e me. Kun la maxim granda zelo e persistemeso partoprenis la diskuti ultre la jus mencionita linguisti la sekretario profesoro [[Louis Couturat|Couturat]] de [[Paris]], rektoro Boirac de [[Dijon]] (prezidanto di ''Esperantistala Lingva Komitato''), la supleanto di ica, sro [[Gaston Moch]] (a qua on permisis partoprenar anke ta kunsidi, en qui sro Boirac ipsa povis asistar), sro P. Hugon (reprezentanto di W. T. Stead) e la matematikisto profesoro Peano de [[Torino]]. La diskuti duktesis preske la tota tempo en Franca; kelkafoye tamen prof. Baudouin de Courtenay preferis parolar Germane e poka foyi sro Peano parolis en sua Latina sen flexiono. La diskuti pri Parla di sro Spitzer (videz infre) duktesis segun sua deziro tote en Germana. La debati direktesis kun supera habileso da sro Ostwald, qua esis kapabla preventar tro violentoza manifesti di la pasioni, e qua per sua specala sintezo-filozofiala talento havis remarkinda kapableso sizar la principi e granda chefa vidpunti ed impedar la debati perdar su en detaleti.
 
Ante la kunsidi en [[Paris]] facesabis importanta laboro. Sri [[Louis Couturat|Couturat]] e Leau ja en [[1903]] en ''Histoire de la langue universelle'' donabis kritikala rezumo di la sistemi di artificala lingui til lore naskinta e supleis ol en [[1907]] per ''Les nouvelles langues internationales''. Ni recevis tre multa libri e broshuri pri omna maxim grava lingui propozita, e pluse plura letri de inventinti, de defensanti e de opozanti. La letri adresizita a la Delegitaro kom tala e ne ad individuala membri di la komitato, esis rezumita ed analizita da la sekretarii en pasable granda mashin-skribita broshuro, quan ni recevis cirkum un monato ante la kunveno; ta broshuro anke kontenis kritikala artiklo pri la lora stando di la problemo, qua pose imprimesis sub la titulo ''Conclusions du rapport''. Dum la kunveno anke venis letri, inter altri de l'eminenta Angla linguisto Sweet, de Dr. [[Ludwig Zamenhof|Zamenhof]], de la chefo di Idiom neutral Rosenberger. Tale ni havis nemikra materialo konsiderenda, ultra plura nepublikigita sistemi prizentita a nia exameno.