Franca linguo: Diferi inter la revizi

Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
Chabi1 (diskutez | kontributadi)
Nula rezumo di redakto
Chabi1 (diskutez | kontributadi)
Nula rezumo di redakto
Lineo 19:
== Historio ==
Dum la konquesto di Gallia dal Roman armei di Iulus Kaesar ye 52 aEK, Gallia esis populizita da Galliana tribui qui parolis Kelta lingui parentigita e probable reciproke komprenebla. Ol ne existis unu ma multa Galliana lingui, qui tre rare skriptesis. La lingui dil Romani, la [[Latina linguo|Latina]], esis skriptita, e kom prestijoza linguo, vulgara Latino esis pokope adoptita per omni dum yarcenti qui sequis la konquesto dil lando ye 51 aEK.
 
== Distributado ==
=== Francia ===
En Francia, la Franciana esas l'oficala linguo dil Franciana republiko segun l'artiklo 2 dil Konstituto di 1958, qua dicas:
 
{{Frazo|La Republiko participas egale en la developado dil solidareso e kooperado inter la stati e populi qua partigas la Franciana.}}
 
La Franciana parolata en Paris remplasis preske omna dialekti di Oïl. La diferenci inter Parisiano e Normandano, exemple, esos minima kazi se on rigardas la diverseso qua existis historikale. La Parisiana Franciana konstitucis dum longatempe la normo dil Franciana por la Frankofonio e kontinuas exercanta influo sen egalo en la Franciana linguo. Ol esas pro to ke on prenas la Parisiana kom reperosigno por komparar kun altra varietati dil Franciana.
 
=== En la resto dil mondo ===
La Franciana docesas en multa universitati en omna mondo e havas grava rolo en diplomacala, jurnalistikala, judiciala e universitatala mondo. La Franciana esas matrala linguo precipue en Francia (lando kun la maxim granda populo kun la Franciana kom matrala linguo), Belgia, Monako, Luxembourg (ube ol esas unu dul tri oficala lingui), en Suisia (la Franciana esas unu dil quar oficala lingui) ed en certa Italiana vali ([[Valo di Aosta]]). En Amerika, la Franciana esas la matrala linguo di multa provincii e teritorii di Kanada (precipue en Quebec, en granda parto di Nouveau-Brunswick, ma anke en Ontario, en Nouvelle-Écosse, à l'Île-du-Prince-Édouard, au Manitoba, au Yukon…), en Saint-Pierre-et-Miquelon, en [[Usa]] (specale en Louisiane e Maine) en la Franca Guyana e, kun la kreolo, en Haiti ed en Guadaloupe, Martinika, Saint-Barthélemy, Saint-Martin).
 
En Afrika, en la landi ube esas oficala linguo, ol parolesas kom unesma lingua da minoritato, precipue en l'urbi. Tale, ol existas Franciana insuleti en Ivora Rivo (Abidjan), Gabon (Libreville). En multa landi di Nord-Afrika, West-Afrika e Centr-Afrika, la Franciana esas ofte parolata kom duesma linguo, kom en Demokratial Republiko Kongo, Frankofona lando la maxim pupulizata dil mondo, unu dil 28 havanta la Franciana kom oficala o ko-oficala linguo. Ta landi esis parti di Franciana o Belgiana imperii. La Franciana esas anke oficala linguo di Djibouti, En l'Indiana Oceanao, ol oficialesas en Reunion, Seychelles e Maurico, Mayotte, Komori e Madagaskar. En Oceania, ol esas matrala linguo en Nova-Kaledonia e parolata anke en Franca Polinezia, Wallis e Futuna Insuli ed en Vanuatu. En Azia, ol ankore parolesas en Pondichéry (India) ed en Libano.
 
{{EU-lingui}}