Hungaria: Diferi inter la revizi

Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
Chabi1 (diskutez | kontributadi)
Nula rezumo di redakto
mNula rezumo di redakto
Lineo 58:
 
{{PA|Austria-Hungaria}}
Austria-Hungaria lastis til [[1918]], kande lando esis dividita en [[Austria]] e Hungaria, pos Austria-Hungaria perdar [[Unesma mondo-militomondomilito]]. [[Chekoslovakia]] okupis teritorii en nordo di lando, dum ke [[Rumania]] okupis [[Transilvania]] ed altra teritorii en esto di lando, e [[Serbia]] okupis teritorii en sudo. Ye [[1919]] [[komunismo|komunisti]] komandita da [[Béla Kun]] instalis sovieta republiko en lando, qua lastis poka tempo. Ye [[4 di junio]] [[1920]] kun [[Trianon-kontrato]] Hungaria perdis 71% di lia originala teritorio, inkluze lia unika marala [[portuo]], [[Fiume]] (nune [[Rijeka]], en [[Slovenia]]).
 
Dum periodo inter la du mondo-militi, politikala forci di dextra kreskis en lando. Admiralo [[Miklós Horthy]] divenis regento, e guvernis til [[16 di oktobro]] [[1944]]. Il developis alianco kun [[Adolf Hitler]], e partoprenis kun trupi en l'invadi di [[Yugoslavia]] e [[Soviet-Uniono]] ye [[1941]]. Pos perdar multa soldati dum milito, Horthy atemptis abandonar milito e negociar la paco ye [[1944]], ma [[Nacista Germania]] invadis ed okupis lando. [[Ferenc Szálasi]], chefo di la [[Kruco di Fero]], asumis povo e guvernis til abandonar Budapest ed instalar su en [[Wien]] ye marto [[1945]].
Lineo 158:
{{PA|Ekonomio di Hungaria}}
 
Ante la 2ma mondomilito l'ekonomio di Hungaria apogis sur l'agrikultivo. Pos la [[Duesma mondo-militomondomilito]] la komunista guvernado realigis la rapida industriesko e tendencis ad autarkeso. Depos 1968 l'ekonomio di Hungaria esis la maxim liberala en l'Est-Bloko. La komerco kun exterlandi e mikra firmi esis permisita limitizite. Kande la komerco kun l'Esto diminutis, la konkurencala kapableso mikreskis, la produktado krulis e la senemployeso kreskis dum la yari inter 1989 e 1994. L'ekonomio staceskis sur sua pedi, kande la lando membreskis en la EU, ma ye la fino di 2008 l'internaciona krizo ekonomiala frapis tre forte. En novembro 2008 la lando recevis 25 milyardi Usana dolari de IMF, EU e la Mondala Banko por stabiligar sua ekonomio. Ye 2010 la GNP (korektigita segun la komprokapableso) di Hungaria esis 187,6 milyardi Usana dolari (qua esas cirkume duima de olqua di Belgia e preske plu granda kam olqua di Finlando). La privata sektoro esas nuntempe plu kam 80% de la GNP. La maxim importanta naturala resursi esas bauxito, terokarbono e la fruktifanta sulo. Ye 2010 l'agrokultivo donis laboro a 4,7% de la laborantaro e produktas 3,3% de la GNP. Lua produkti esas frumento, maizo, sunoflorala semini, terpomo (o potato), betravi e produkturi de bovaro. Mashini e garnituri kovras plu kam 60% del exportaco. Altra exportacaji esas agrokultivala produkturi ed anke elektro e kombusteblaji.
 
== Demografio ==