|
| Lojanti_chefurbo = {{formatnum:7605742}}<ref>Instituto Nacional de Estadística e Informática - [http://www.inei.gob.pe/Anexos/libro.pdf Perfil Sociodemográfico del Perú]</ref> ([[2007]])
| Precipua_urbo = [[Lima]]
| Oficala_lingui = [[Hispaniana linguo|HispanianaHispana]]
| Guvernerio = [[Republiko]]
| Nomo_listo_chefo_stato = Listo di prezidisti di Peru
| Titulo_chefo_stato = PrezidistoPrezidanto
| Chefo_di_stato = [[Ollanta Humala Tasso]]
| Nomo_listo_chefo_guverno = Listo di chefa ministri di Peru
| Titulo_chefo_guverno = Chefa ministroChefministro
| chefo_guverno = [[Salomon Lerner Ghitis]]
| Surfaco = {{formatnum:1285220}}
| Religii = [[kristanismo]] 97,2% ([[katolikismo]]: 95,7%) }}
'''Peru''' esas lando jacant an la westawestala rivo di [[Sud-Amerika]]. Lua vicina landi esas [[Chili]] ye la sudo, [[Bolivia]] ye la sud-esto, [[Brazilia]] ye l'esto, [[Kolumbia]] ye nord-esto, ed [[Equador]] ye la nordo. En la westo jacas oceano [[Pacifiko]].
'''Bazala fakti pri Peru'''
=== Politiko ===
[[Arkivo:Peru Lima Congreso Detail centre.jpg|thumb|140px|Kongreso di Peru.]]
DeDepos nedependeso,sua nedependo-deklaro Peru sempre esis [[republiko]]. La prezidistoprezidanto esaselektesas elektita dadal populo por 5 -yara periodo. PosDepos [[28 di julio]] [[2011]] la prezidanto esas [[Ollanta Humala Tasso]]. Il indikas la [[chefa ministro|chefministro]].
Segun la nuna [[konstituco]], adoptita ye [[31 di decembro]] [[1993]], la parlamento (''Congreso de la República'') havas unika chambro kun 120 membri, elektitaqui elektesas por 5 -yara periodo. AnteAntee, segun la [[1979]]- konstituco, ol havis du chambri e 240 membri.
La [[Judicialajudiciala povo]] esas kompozata da korti di unesma instanco, korti di paco, suprasupera judiciala judici-korti e, super l'omni altra, jacas la SupraSupera Korto dil Republiko, kompozata da 3 sektori: civila sektoro, kriminala sektoro, e konstitucala e sociala sektoro.
Peru esas fondanta membro di [[Andiana komuneso di nacioni]] (HispanianaHispane: ''Comunidad Andina'', CAN).
=== Geografio ===
[[Arkivo:Map of Peru Demis.png|thumb|right|150px|[[Topografio|Topografiala]] mapo di Peru.]]
La [[Andi]] -montaro transversastrairas la lando de nordo til sudo paralele al litoro, e dividas Peru en 3 regioni. La ''costa'' (rivo) en la westo esas extensavasta ed arida planoplanajo, specaleprecipue en la sudo ([[Arequipa]], [[Tacna]]). En la ''sierra'' (montaro) jacasstacas la maxim alta monto di la lando: [[Huascarán]], kun [[altitudo]]de {{formatnum:6768}} metri di [[altitudo]]. En la esto jacas la 3ma regiono: ''selva'' ([[Amazoniana junglo]]), qua kovras preske 60% didil teritorio.
Lua maxim importanta [[fluvio|fluvii]] esas [[Ucayali fluvio|Ucayali]], Marañón, [[Putumayo fluvio|Putumayo]], Yavarí, Huallaga, Urubamba, Mantaro ed [[Amazon]]. Peru dividas [[Lago Titicaca]] kun [[Bolivia]].
MalgreQuankam ol jacas proxim [[Equatoro]], Peru ne havas exkluziveklimato nur [[equatorala klimato|equatorala]], porpro l'influi dida [[Andi]] e [[Humbolt -aquofluo]], kequi kreasmulte grandavariigas varietati dila [[klimato|klimati]]. LitoroLa litoro havas moderema [[temperaturo|temperaturi]], poka [[pluvo|pluvi]] e granda humideso. En la Andina regiono, la pluvo esas intensa dum somero, e la temperaturi e humideso diminutas enye granda altitudi. En la regiono di junglo la pluvi esas intensa e la temperaturi esas alta, ecepte en la sudo, qua havas kolda vintri<ref>Instituto de Estudios Histórico–Marítimos del Perú, ''El Perú y sus recursos: Atlas geográfico y económico'', pp. 26–27.</ref>.
La chef-urbo e maxim granda urbo di la lando esas [[Lima]]. Altra importanta urbi esas [[Arequipa]], Trujillo e [[Callao]].
=== Ekonomio ===
[[Arkivo:Callao.jpg|180px|thumb|La portuo di [[Callao]].]]
{{PA|Ekonomio di Peru}}
La Peruan [[ekonomio]] kreskis averajalemezvalore 6.4 omnaomnayare yari posdepos [[2002]], e mantenas preske stabila [[kurso di kambio]] e basa [[inflaciono]]<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/pe.html CIA - The World Factbook] Peru</ref>. Malgre tato, segun informo dide [[2010]], cirkumcirkume 31.3% di lua populohabitantaro esas povra, inkluze 9.8% extreme povra. [[Minado]], [[agrokultivo]], [[peskado]] ed edukado esas lela precipua [[Ekonomiko|ekonomikalaekonomiala]] aktivesiagadi di Peru. [[Callao]] esas la precipua [[portuo]] di la lando.
=== Demografio ===
[[Arkivo:Peru - Population by region or department (2007).svg|thumb|180px|PopuloHabitantaro di Peru segun regioni ye [[2007]].]]
Kun 29,5 milionimilion lojanti, Peru havas la 4ma maxim granda populohabitantaro di [[Sud-Amerika]]. Granda parto di lua populohabitantaro koncentras su en la [[provinco di Lima]] ed en [[Callao]]. CirkumCirkume 32% esas [[indijeno|indijeni]], 47% esas mestici, 18.5% esas blanka (precipue de [[Hispania|Hispana]] origino), 2% esas nigra e 0.5% decendas de Est-Aziani<ref>[http://internacional.universia.net/latinoamerica/datos-paises/peru/poblacion.htm POBLACION-DE-PERU] http://internacional.universia.net</ref>.
Segun la [[konstituco]] adoptita yeen [[1993]], l'oficala lingui di Peru esas la [[Hispaniana linguo|HispanianaHispana]], parolata da plu kam 83% dedi lua populohabitantaro, ed Amerindiana lingui (precipue [[Quechua-linguo|Quechua]] ed [[Aymara linguo|Aymara]]) ube ol esas predominacas.
Segun [[demografiala kontado]] yeen [[2007]] 81.3% dedil adulta populohabitantaro (evanta plu kam 12 yari) deklaris su kom [[katolikismo|katoliki]], 12.5% esis evangeliala, 3.3% esis de altra religii, e 2.9% deklaris ne havar religio<ref>Instituto Nacional de Estadística e Informática, ''Perfil sociodemográfico del Perú'', p. 132</ref>.
YeEn [[2007]] on kalkulis ke 92,9% dedil adulti savis lektar e skribar. ProcentoLa procento en rurala zoni esis nur 80.3% kontre 96.3% en urbala zoni<ref>Instituto Nacional de Estadística e Informática, ''Perfil sociodemográfico del Perú'', p. 93</ref>.
=== Kulturo ===
La Peruana [[kulturo]] mixurasmixas [[Hispania]]naHispana ed [[indijeno|indijena]] influi<ref>Víctor Andrés Belaunde, ''Peruanidad'', p. 472.</ref> ma anke [[Afrika]]na ed [[Azia]]na ed altra Europana influi. La [[Inkao|Inkai]] facis arkitekturala prodaji, komquale la konstrukto di [[Machu Picchu]]. Dum Hispanianala Hispana koloniala periodo, la [[baroko]] dominacis la kolonial arto, malgrequankam ol recevis influi de indijena kulturo.
Lua [[literaturo]] produktis nomi komquale [[Ciro Alegría]], [[José María Arguedas]] e [[César Vallejo]]<ref>Gerald Martin, "Narrative since c. 1920"</ref>. Pos la duesma duimo didil [[20ma yarcento]] la maxim importanta nomo esas [[Mario Vargas Llosa]], [[Nobel-premiarii en literaturo|Nobel-premiariopremiizito en literaturo]].
Lua [[muziko]] havas Andina, Afrikana ed HispanianaHispana influi. [[Folkloro|Folklorala]] dansi inkluzas ''marinera'', ''tondero'' e ''huayno''.
=== Referi ===
| 