Modern-epoko: Diferi inter la revizi

Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
Chabi1 (diskutez | kontributadi)
Nula rezumo di redakto
Lakaoso (diskutez | kontributadi)
mNula rezumo di redakto
Lineo 1:
{{Revizo}}
'''Moderna ero''' esas triesma dil historiala periodi en quaqui dividesas tradicionale historio en la Ocidento. Moderna eraero, segun ta perspektivo, esus periodo en qua triumfas la valorivaloraji dildi moderneso, quale (progreso, komunikado, e raciono), kontrekontraste la antea priodoperiodo, la [[Mez-epoko]], qua identigesasnomizesas kunla Obskura AgoEro. La spirito di Moderna ero serchus olua refero en antea pasinto, [[Antiqueso]], identigita kam Klasika Epoko.
 
== Karakteristiki ==
Borgezaro, nomo qua donacesis dum Mez-epoko a habitantaro dil burgi (nova quarteri di l'urbi en expanso), havas ambigua poziciono en la Moderna ero. Lineala viziono, qua prenis kam arivo-punto Borgeza revoluciono, serchos ili lokalizanta su exter feudala sistemo, kam libera homi qua, en Europa, atingis povo per kreado di komercala reti qua extensesis ek nordo til sudo. Urbi qui atingis libera existado inter Papeso ed Imperio, kam Venetia e GEnovaGenova, kreis vera komerciala imperii. La [[Hanso-uniono]] dominacis la [[Baltiko]] til la 18ma yarcento.
 
=== Sequenci ===
Ta epoko sequencas en yarcenti, qua povas esar arbitriala, ma generale historigrafio karakterigis ciklala, qua uli volis identigar kun ekonomiala cirkli sama a ta deskriptita da Clement Juglar e Nicolái Kondratiev, ma plu ampla, kun fazi A di expanso e B di sekulara recenso.
fazi A di expanso e B di sekulara recenso.
 
16ma yarcento que, pos chera rekupero dil Krizo di Basa Mez-epoko, en ekonomio vidas Preco-revoluciono, qua oincidaskoincidas kun la Ero dil Deskovri qua permesas Europana expanso ligata a teknologial avantaji e di sociala organizo. Poka faktieventi chanjis tantatante multe la historio dil mondo kam l'arivo di la Hispaniani aad Amerika e posa konquesto eed aperturoaperto di l'oceanala voyi quiquin la Kastiliani e la Portugalani atingis en la yari cirkum 1500. Kulturala klashointer-skoko kolapsiskruligis *antekolumbala civilesicivilizesi. Pokope, l'Atlantiko atingis protaginismo kontre la Mediteraneo, di qua baseno vidas ri-ajusto di civilisi: se en Mez-epoko dividesis inter kristana nordo ed islamana sudo (kun frontiero kuanquan krucis Al-Andalus, Sicilia ed Santa Tero), ek fini dil 15ma yarcento la axo renversas, lasanta ocidentala Mediteraneo hegemoniata da Hispaniana Monarkio (qua ek 1580 inkluzis Portugal), dum en orientala Europa Otomana Imperio atingis lua maxima expanso. Milyara orientala civilisi (India, Chinia e Japonia) ricevas en kelka kostala urbi la presenco di Portugalani (Goa, Ceylon, Malaca, Makau, Nagasaki, misioni da San Francisco Javier), ma pos l'unesma kontakti esis poka konektita e mem ignoris chanji en Ocidento; momente povas permisar lo). [[Indonesia]] (Spic-insuli) e Filipini esis skopo di koloniala dominado. Kontre orientala kontinueso, sociala chanji koncentrigis en la nomizita triangulala komercio: notabla en Europa (ube komencas diferenci inter burgeza nord-westo e sudo ed esto en procso di ri-feudaligo) e koloniigo en Amerika ed Afrika (sklaveso).
 
=== Yuro e koncepto di la homo en societo ===