Hungaria: Diferi inter la revizi

Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
m +Texto (historio). Bezonas gramatikala revizi
mNula rezumo di redakto
Lineo 6:
| Imajo_mapo = EU-Hungary.svg
| Chefurbo = [[Budapest]]
| Lojanti_chefurbo = 1.712.210{{formatnum:1712210}} ([[2009]])
| Precipua_urbo = [[Budapest]]
| Oficala_lingui = [[Hungariana linguo|Hungariana]]
Lineo 16:
| Titulo_chefo_guverno = Chefa ministro
| chefo_guverno = [[Viktor Orbán]]
| Surfaco = 93,030{{formatnum:93030}}
| Rango_surfaco = 109
| Surfaco_aquo = 0,74
Lineo 38:
== Historio ==
{{PA|Historio di Hungaria}}
Kelti (pos cirkum 450 aK) e [[Romana Imperio|Romani]] (9 ak til [[430]]) vivis en la regiono di nuna Hungaria. Dum la [[9ma yarcento]] (yaro [[895]]) regnanto [[Árpád]] fondis Hungaria. Lia grand-nepotulo [[István 1ma di Hungaria]] esis kronizita rejulo ye [[1000]] kun krono sendita de [[Roma]] da papo [[Silvester 2ma]], e divenis l'unesma [[Listo di reji di Hungaria|rejulo]] di Hungaria.
 
Ye [[1241]] [[Mongolia|Mongoli]] invadis ed okupis Hungaria til [[1242]]. Ye [[1533]] rejio di Hungaria esis formita, sub [[Habsburgo|Habsburga]] dominacajo, ma ye [[1541]] centro e sudo di lando esis okupita da [[Otoman imperio]]. Dum fino di [[17ma yarcento]] Hungari komencis ekpulsar Otomani kun la helpo di Austriani. [[Budapest|Buda]] esis rikonquestita ye [[1686]]. Ye [[1718]] Otomani esis komplete ekpulsita.
 
[[Karl 6ma, Santa Romana Imperiestro]] pregis ke Hungariana Dieto aprobis Pragmatiko, dekreto ke limitis povo di monarko. Malgre ol esis aprobita, Karl 6ma e lia sucedanti guvernis Hungaria autokrate. Habsburgi divenis agnoskita kom reji di Hungaria.
Lineo 51:
Dum la rejio di [[Joseph 2ma, Santa Romana Imperiestro|Joseph 2ma]] Hungaria vivis sub racional-absolutismo: Joseph permisis religiala libereso por [[protestantismo|protestanti]]. Lia sucedanto, Leopold 2ma, kontinuis ta politiko, ma Franz 1ma (1792 til 1835) havis nenormala antipatio por chanji. Il akuzis filozofo [[Ignác Martinovics]] di trahizo e kondemnis li a morto.
 
Kande [[NapoleonNapoléon 1ma]] komencis l'expando di lia imperio en [[Europa]], lia armeo demandis granda quantoquanteso di produkti di Hungaria, edo tagrand trovisaktiveso richeso a landohike. Ma kun fino di Napoleona imperio, la regiono eniris noveitere en povreso. Ekonomiala problemi esis un di la kauzi di [[Hungariana revoluciono en 1848]].
 
Pos krular la revoluciono, imperiestro Franz Josef 1ma revokis Hungariana [[konstituco]] e dividis lando en quar regioni: [[Transilvania]], Hungaria, Kroatia-Lavonia e [[Voivodina]]. [[Germaniana linguo]] divenis la linguo di administro e di alta instruktado. Kelka Hungari komencis pensar en kompleta separo de [[Austriana Imperio]], ma altra kontinuis aceptar Austriana dominacajo.
Lineo 62:
Dum periodo inter la du mondo-militi, politikala forci di dextra kreskis en lando. Admiralo [[Miklós Horthy]] divenis regento, e guvernis til [[16 di oktobro]] [[1944]]. Il developis alianco kun [[Adolf Hitler]], e partoprenis kun trupi en l'invadi di [[Yugoslavia]] e [[Soviet-Uniono]] ye [[1941]]. Pos perdar multa soldati dum milito, Horthy atemptis abandonar milito e negociar la paco ye [[1944]], ma [[Nacista Germania]] invadis ed okupis lando. [[Ferenc Szálasi]], chefo di la [[Kruco di Fero]], asumis povo e guvernis til abandonar Budapest ed instalar su en [[Wien]] ye marto [[1945]].
 
Kun la falio di [[Nacista Germania]], Sovieta trupi graduale okupis Hungaria, e lando divenis [[komunismo|komunista]] satelitomarioneto di Soviet-Uniono.
{{PA|Hungaria-revolto ye 1956}}
Ye marto [[1990]] pos falio di [[Berlin-murego]] Hungaria abandonis la titulo "socialista republiko" havis lua unesma libera elekti. Partiso di centra-dextra "Alianco di libera demokrati - SZDSZ - ganis ta elekti, e defendis graduala transito vers [[kapitalismo]]. [[Árpád Göncz]] devenis l'unesma prezidisto pos fino di komunista rejimo.
Lineo 106:
|}
 
La ''' komoni ''' esas entote c. 3.500{{formatnum:3500}}. La quanteso esesas klare tro granda. Multa komoni esas tro mikra, ed tale dependanta de stato, quankam segun lego la komoni havas vasta nedependenteso. La komoni povas anke impostar, ma li ne uzas la yuro, pro ke la habitanti ne povus pagar la komonal imposto.
 
La komonani elektas por su komonestro por quar yari. La komonestro laboras anke kom prezidisto di akredititaro(?). Tale lu esas samatempe akreditita e komonal administranto.
Lineo 124:
En la nacionala parko di Bükk esas grandioza querko- e fago-foresti en montario. En la nacional parko di Aggtelek on povas vizitar stalaktital e stalagmitala groti.
 
La maxim granda urbi dildi la nordal areo esas [[Miskolc]] ed Eger.
 
''' Dunántúl ''' (“Dop-Danubio”) konsistas ek la tota westala parto di Hungaria del Danubio til la frontiero. En Dunántúl existas la maxim granda lago di Hungaria, [[Balaton]]. Dunántúl esas kolinala ed en la nordo esas anke monto-kateni. Quankam apud la westala frontiero en areo di Sopron e Szombathely esas plana Kisalföld (“Mikra Alföld”), qua duras til la radiko di Alpi (en [[Austria]]).
Lineo 138:
* [[Szeged]] – 163 699
* [[Pécs]] – 159 794
* [[Győr]] – 130. 000
* [[Nyíregyháza]] – 114. 000
* [[Székesfehérvár]] – 109. 000
* [[Kecskemét]] – 102. 000
 
Maxim longa ''' riveri ''' (longeso en l'areo di Hungaria)