Maldivi: Diferi inter la revizi
Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
m +mikra texto (historio). Bezonas gramatikala revizo |
m +mikra texto (politiko). Bezonas gramatikala revizo. |
||
Lineo 32:
Ye [[1558]] [[Portugal]]ani establisis mikra garnizono en l'insuli e guvernis ol de [[Goa]], ma 15 yari pos, Muhammad Thakurufaanu Al-Azam ekpulsis Portugalani. Dum mez-[[16ma yarcento]], [[Nederlando|Nederlandani]] remplasis Portugalani kam komercala povo en la regiono. Ye [[1796]] [[Unionita Rejio|Britaniani]] ekpulsis Nederlandani de vicina Ceylon ed inkluzis Maldivi en lua areo di influo.
Malgre Maldivi sejornis nedependanta sultanio de [[1153]] til [[1968]], ye [[1887]] [[Unionita Rejio|Britaniani]] transformis ol oficale en protektorato. Ye [[1953]] okuris atempto por transformar l'insuli en republiko, kun [[Muhammad Amin Didi]] kom prezidisto, ma sultanio esis riestablisita. Ye [[1959]] habitanti di tri atoli rebelionis e formis Unionita Republiko di Suvadiva Insuli, ma la rebeliono faliis ye [[1963]]. Ye [[25 di julio]] [[1965]] Maldivi divenis nedependanta de Unionita Rejio. Ye [[11 di decembro]] [[1968]] sultanio esis abolisita e Maldivi divenis [[republiko]], kun [[Ibrahim Nasir]] kom prezidisto. Ye [[1978]] [[Maumoon Abdul Gayoom]] remplasis Nazir en povo kom elektita prezidisto, e guvernis lando dum 30 yari. Ye [[2008]] okuris elekto e [[Mohamed Nasheed]], opozanta a Gayoom, vinkis e divenis prezidisto.
=== Politiko ===
Maldivi esas [[republiko]], e prezidisto esas [[chefo di stato]] e chefo di guvernerio. Segun [[konstituco]] aprobita ye [[2008]] populo elektas la prezidisto por 5-yara periodo. [[Mohamed Nasheed]] guvernas depos [[2008]].
La [[legifala povo]] esas kompozata da asemblo (''Majlis'') kun unika chambro e 77 membri. Lasta elekto okuris ye [[2009]].
Segun Maldivana konstituco, [[legifala povo]] esas nedependanta, e judiciisti mustas obedar nur la konstituco e komuna legi. Kande konstituco o komuna legi silencas pri un temo, judiciisti mustas usar ''Shari'ah'', islama lego.
=== Geografio ===
[[Arkivo:Maldives pol98.jpg|thumb|120px|Mapo di Maldivi.]]
Maldivi konsistas ek 200 basa [[insulo|insuli]] ed [[atolo|atoli]]. Atoli di Maldivi de nordo a sudo esas sequanta: Haa Alifu, Haa Dhaalu, Shaviyani, Noonu, Raa, Lhaviyani, Baa, Ari, Male, Faafu, Vaavu, Dhaalu, Meenu, Thaa, Laamu, Gaafu Dhaalu, Gnaviyani, Seenu.
Lua [[klimato]] esas [[tropikala klimato|tropikala]]. Averajal yarala [[temperaturo]] esas 24[[Celsius|ºC]]. Malgre l'insuli havas poka sovaja vivo, l'oceano proxim l'insuli havas plu kam 2,000 speci di fishi, ed abundanta rekursi, kom [[atuno]].
Maldivi povas desaparar kun elevo di [[mar-nivelo]] kauzata da [[globala rivarmesko]]. Lua maxim alta punto jacas 2,3 metri sur la [[mar-nivelo]].
Lineo 54:
=== Demografio ===
[[Arkivo:Male-total.jpg|thumb|200px|[[Male]], chefurbo di Maldivi.]]
De totala populo, cirkum 40% vivas en urbi, 1/3 di totala populo vivas en [[Male]]. Populo esas rezulto di mixuro di sud-[[India]]ni, [[Ceylon]]ani ed [[Arabia|Arabi]]. Ye [[2008]] cirkum 70,000 exterlanda laboristi vivis en lando.
Plu kam 99% di populo esas [[islamo|islamani]]. Islamo esis adoptita dum [[12ma yarcento]]. [[Divehi linguo|Divehi]], [[Indo-Europana linguaro|Indo-Europana linguo]] skribata kun Thaana skripto, esas l'ofical idiomo di lando, ma [[Angliana linguo|Angliana]] esas larje uzata en komerco.
=== Kulturo ===
| |||