Chad: Diferi inter la revizi

Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
m r2.7.1) (roboto efacas: ak:Chad
mNula rezumo di redakto
Lineo 16:
| Titulo_chefo_guverno = Chefa ministro
| chefo_guverno = [[Emmanuel Nadingar]]
| Surfaco = 1.284.000{{formatnum:1284000}}
| Rango_surfaco = 21
| Surfaco_aquo = 1,9
Lineo 37:
'''Bazala fakti pri Chad.'''
=== Historio ===
Dum la 7ma yarmilo ante Kristo, homi establisis su en la nuna regiono di Borkou-Ennedi-Tibesti, en la nordo di Chad. La populo en la regiono kreskis rapide. Kun la tempo, la regiono divenis un krucovoyo di civilizesi. Un di ta civilizesi esis Sao populo, qua existis cirkum de la 6ma yarcento aK til la 15ma yarcento. Dum la [[9ma yarcento]] aparis l'imperio Kanem-Bornu, qua graduale dominacis la regiono. Dum la 11ma yarcento, rejulo Humai ibn Salamna konvertis su a [[islamo]].
 
Kanem-Bornu imperio existis til la [[19ma yarcento]]. Ye [[1808]] [[Fulani populo|Fulani]] militeri konquestis Ngazargamu. Bornu duris, ma Sayfawa dinastio finis ye [[1846]], e la imperio Bornu desaparis ye [[1893]].
Lineo 47:
Pos la milito, lokala partisi komencis developar su en Chad. Un di ta partisi, ''Parti Progressiste Tchadien'' - PPT ("progresanta partiso di Chad"), plu radikala, defendis la nedependeso di lando. Pos refer-voto pri teritoriala autonomeso ye [[28 di septembro]] [[1958]], [[Franca Equatoral Afrika]] esis dissolvita, e lua 4 teritorii kompozanti ([[Republiko Kongo|Kongo Brazzaville]], [[Gabon]], [[Centrafrika]] e Chad divenis autonoma membri di Franca komuneso, ye [[28 di novembro]] sam yaro. Finale, ye [[11 di agosto]] [[1960]] Chad divenis nedependanta de Francia. [[François Tombalbaye]] esis lua unesma prezidisto.
 
Tombalbaye divenis autoritatema prezidisto ke desfidis di demokratio. Ye [[1962]] li proskriptis tota la politikala partisi, ecepte PPT. Il traktis rude lia enemiki, reala o imaginita, e plenigis karceri kun lia opozeri. Ye [[1965]] islama grupi komencis [[interna milito]] qua lastis til [[1979]] kande la chefurbochef-urbo Ndjamena esis konquestita. Ye [[13 di aprilo]] [[1975]] okuris [[stato-stroko]], e Tombalbaye esis asasinita da militisti. Il esis remplasita da uniono di militisti, komandita da [[Noël Milarew Odingar]], qua guvernis til [[1978]]. Odingar esis remplasita da generalo [[Félix Malloum]], qua guvernis til [[23 di marto]] [[1979]].
 
Ye [[1979]] rebela grupi konquestis Ndjamena, e centrala guverno di Félix Malloum krulis. [[Goukouni Oueddei]] divenis provizora chefo di stato. Ye novembro 1979 esis formita la "transitala guverno di nacionala uniono" (en franciana: ''Gouvernement d'Union Nationale de Transition''), kun Oueddei kom chefo di stato e pos prezidisto, por guvernar dum 18 monati. Ye [[1980]] okuris [[Libia]]na interveno en Chad, favorebla a la transitala guverno e kontre rebela forci ke ne aceptis Oueddei.
Lineo 62:
Chad havas 3 geografiala regioni: [[dezerto]] di [[Sahara]] en nordo, [[stepo]] en centro, e [[savano]] en sudo. La maxim alta monto esas [[Emi Koussi]], kun 3100 metri di [[altitudo]], en nordo di lando.
 
[[Lago Chad]], nune kun 17 806{{formatnum:17806}} km², esas la 2ma vasta lago di Afrika.
 
=== Ekonomio ===
Lineo 68:
 
=== Demografio ===
La maxim granda urbo esas la chefurbo, [[N'Djamena]]. Altra importanta urbi esas Mondou e Bongor.
 
=== Kulturo ===