Aeroplano: Diferi inter la revizi

Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
JAnDbot (diskutez | kontributadi)
m roboto adjuntas: lo:ຍົນ modifikas: zh:固定翼机
Xqbot (diskutez | kontributadi)
m roboto adjuntas: mhr:Кÿртньыгайык; cosmetic changes
Lineo 2:
'''Aeroplano''' (Sinonimi en Ido: '''aviacilo''', '''aviono''') esas [[vehilo]] quo flugas, ed esas guvernebla da pilotisto por levar su e tervenar sekure. Aeroplano esas plu grava kam aero, ma flugas per [[motoro]] e sustenanta plani.
 
== Historio di fluganta vehili ==
=== Ante le Wright ===
L’ ideo pri fluganta homo esas anciena. Unesma konocata projeto pri aeroplano, helikoptero e parashuto trovesis en la desegnuri di [[Leonardo da Vinci]]. Ca projetita vehili nule flugis. On konsideras kom komenco-momento dil aeronautiko la flugo per balono da [[Montgolfier fratuli]] ye [[1783]] en [[Francia]].
 
Ante la Wright-fratuli flugis kelka homi, ma li esas plu min konocata:
* ye [[1890]] [[Clément Ader]] flugis en [[Francia]] per ''Eole''-vehilo. Ol havis ducilindrala vaporo-mashino, ma “plubonigita” motori ne plue povis levar la vehilo.
* ye [[1896]] [[Samuel Langley]], profesoro che Smithsonian-instituto, flugigis vehilo che [[Potomac]]-rivero, ma la vehilo esis senkrua. Kruala flugi per la vaporo-mashinala vehilo ne sucesis ye [[1903]].
* ye [[1901]] Germana-naskinta [[Gustave Whitehead]] flugis en Bridgeport, [[Usa]], per unplana vehilo motorizita c. 3 kilometri en altitudo lu kam 50 metri.
* Nov-Zelandana [[Richard Pierce]] flugis per motorala aeroplano ante le Wright. L’ evento havis testi, ma la loko esis ne maxim apta por igar ol konocata.
* ye [[18 di agosto]] [[1903]] Germana [[Karl Jatho]] flugis kurta disto per triplana vehilo motorizita en [[Germania]].
 
=== La flugo di le Wright ===
[[Wilbur Wright|Wilbur]] ed [[Orville Wright]] esis Usana biciklo-fabrikisti, qui esis interesita pri flugado. La flugo di Orville ye 1903 esas nun konsiderata kom l’ unesma flugo per aeroplano. Li inventis, quale on povas guvernar la fluganta vehilo.
 
La flugo-probeyo di le Wright esis en [[Nord-Karolina]] che esta rivo di [[Usa]]. Ibe li ye [[17 di decembro]] [[1903]] sendis alonge reli l’ aeroplano ''Flyer'' (o “Whopper” segun li). Ol havis nula rotuli o stipito, ma nur du plani e motoro. L’ unesma flugo duris 12 sekundi e 35 metri. Samadie Orville flugis duesmafoye: 59 sekundi e 860 metri, ma l’ aeroplano krulis en ventego.
 
== La strukturo di aeroplano ==
 
== Notora aeroplani ==
* [[Boeing]]
* [[Cessna]]
* [[Concorde]]
* DC
* Fokker
* IL
* [[Junkers]]
* [[Messerschmitt]]
* [[MiG]]
* [[Piper]]
* Spitfire
* [[Suhoi]]
* [[Tupolev]]
 
== Famoza konstruktisti ==
* [[Louis Blériot]]
* W. Boeing
Lineo 105:
[[lt:Lėktuvas]]
[[lv:Lidmašīna]]
[[mhr:Кÿртньыгайык]]
[[mk:Авион]]
[[ml:വിമാനം]]