Ciencala metodo: Diferi inter la revizi

Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
m minuskula
mNula rezumo di redakto
Lineo 6:
[[Francis Bacon]] definis la ciencala metodo per la sequanta pazi:
 
# Observado di ladil [[fakto|fakti]].
# Induktado di ladil principi qua guvernas la fakti.
# Kreado di [[hipotezo|hipotezi]].
# Probo dil hipotezi per l'experimentado.
# Demonstro o refuto di tala [[hipotezo|hipotezi]].
# Konkluzi.
 
Tamen, la moderna [[cienco]] ne sequas ica pazi totale. En [[cienco|cienci]] quale l'[[astronomio]] o la [[teoriala fiziko]], esas tre desfacila realigar l'experimenti. Do, icakaze, suficas l'observado por kreor la hipotezi.
 
To, adminime, esas un expliko di la cienco. Ol esas ta qua sequas la metodo ciencala, ed olca esas la formulo supera. Ma ciencisti sucias plu facar la cienco, kam explorar od explikar quo ol esas. Filozofiisti di la cienco (ek qui BACON esis uno) dum yarcenti esforcis definar od explikar ol. Anke, multi debatis pri la formulo, ed propozis diferinta detali pri ol.
 
Tre importanta pazi en la cienco kosmologiala ed en filozofio di ladil cienco facesis da [[EmmanuelImmanuel Kant]]. [[Karl Popper]] dicas ke la kosmologio da [[Nicolaus Copernicus]] e da [[Isaac Newton]] divenis la povoza ed ecitanta inspirajo di vivo intelektala di Kant. Lua unesma importanta libro (duras POPPER) esis <cite>Teorio dil cielo</cite>, ciencala libro. En ol, il enuncis plura tre grava teorii. Lua maxim famoza libro, <cite>Kritiko dil pura raciono</cite>, esas verko filozofiala inspirita kande lu exploris la logiko di Newtonala teorio.
 
La filozofio di ipsa [[Karl Popper]] forte kritikis e forsan destruktis la &ldquo;mito&rdquo; da Bacon. Segun Popper, la maxim frua ciencisti pri qui ni konocas esis la [[skolo]] di [[Miletus]], pri qui la epoko esis ante [[Sokrates]], ed ek qui la unesma esis <i>?????</i> (Thales, Talio), e la duesma, lua studento [[Anaximander]]. Segun la unesma, &ldquo;la tero sustenesas da aquo sur qua ol flotacas quale navo, e ni dicas ke sismo eventas, kande la tero esas sukusata da movado di la aquo&rdquo;. La duesma enuncis altra teorio pri susteno di tero. Segun lu, &ldquo;la tero sustenesas da nulo, ma restas fixa, pro ke ol egale distas de omna cetera kozi. Olua formo esas quaza tamburo (cilindra). Ni promenas sur un ek olua plata surfaci, e l'altra esas ye l'opozanta latero&rdquo;. Anaximander atingis ica teorio ne per observado dil fakti, ma per rezonado. E '''pro observado''' lu '''faliis''' atingar o retenar la teorio ke la tero esas sfera vice cilindra.