Plutono (simboli: ⯓[1] e ♇[2]) esas nana planeto en sunala sistemo. Olu deskovresis talamaniere kam Neptuno, altra dicante, per kalkuli. Anekdotale la deskovro-loko esis fortunala, pro ke pose onu konstatis, ke tala mikra planeto ne povas igar fluktuo a vicina planeto Neptuno.

Plutono

Deskovro

redaktar
 
Orbito di Plutono

Plutono deskovresis en 1930 da Clyde Tombaugh. Dum multa yari, l'existo di plusa planeto esabis supozata pro perturbi en l'orbito dil planeto Neptuno. Ye la 18ma di februaro 1930 Tombaugh remarkis movanta objekto dum komparo di du fotografuri preninta ye 23ma di januaro e 29ma di januaro 1930, che Lowell-Observatorio en Flagstaff, Arizona Usa.

Pos la deskovro, onu esis kapabla kalkular l'orbito. L'orbito esas tale ovala, ke Plutono esas tempope plu proxime Suno kam Neptuno: ol esis plu proxima a la suno kam Neptuno de 7 di februaro 1979 til 11 di februaro 1999. Anke la orbito esas multe inklinata de la ekliptiko, en qua la orbiti di la altra planeti situesas: l'angulo inter l'orbito di Plutono e l'orbito di Tero esas 17˚. La diametro di Plutono 2 301 km esas plu min kam duimo de la diametro di Tero.

Sateliti

redaktar

Dum recenta yari, plura sateliti di Plutono esis trovata.

Recente, multa planeteti plu fora kam Plutono esis deskovrata, qui havas simila grandeso, exemple Eris, deskovrita en 2003.

New Horizons

redaktar
 
Plutono, fotografita da New Horizons ye la 9ma julio 2015

Kosmosondilo New Horizons proximeskis la planeto en julio 2015. Ye 9 julio 2015 ol fotografis Plutono dum la proximesko, ye 5,4 milion km de la planeto: la fotografuro montras detali di la tereno.

Ye la 14ma di julio 2015, New Horizons, plu proxima, prenis plusa fotografuri, inkluzante fotografuro qua montras saliaji sur parto di la surfaco di Plutono. Monti, di alteso cirkume 3500 metri, esas videbla, ma nula krateri, quo sugestas ke la planeto esas ankore geologiale agiva.

 
Monti sur Plutono, fotografita da New Horizons ye 14 julio 2015
 
Wikipedio
Wikivortaro explikas
ca rubriko
en altra lingui: Plutono
  1. What is a Dwarf Planet? - Autoro: JPL/NASA. Publikigita da Jet Propulsion Laboratory. Dato di publikigo: 22ma di aprilo 2015. URL vidita ye 2022-01-19. 
  2. Physics and chemistry of the solar system.  Publikigita da Elsevier.  Dato di publikigo: 2004.  Pagino/pagini: 64.


Sateliti di Plutono
Kharon | (S/2005 P 2) | (S/2005 P 1)