Insuli Salomon

Insuli Salomon
Solomon Islands
Flag of the Solomon Islands.svg Coat of arms of the Solomon Islands.svg
Standardo di Insuli Salomon Blazono di Insuli Salomon
Nacionala himno:
God Save our Solomon Islands
LocationSolomonIslands.png
Urbi:
Chefurbo: Honiara
· Habitanti: 84 520 (2017)
Precipua urbo: Honiara
Lingui:
Oficala lingui: Angla
Tipo: Monarkio
· Rejino: Elisabeth la 2ma
· Chefministro: Manasseh Sogavare
Surfaco: (142ma maxim granda)
· Totala: 28 400 km²
· Aquo: 3,2 %
Habitanti: (162ma maxim granda)
· Totala: 599 419[1] (2016)
· Denseso di habitantaro: 18,1 hab./km²
Plusa informi:
Valuto: Dolaro dil Insuli Salomon
Veho-latero: sinistre
ISO: SB
SLB
090
Reto-domeno: .sb*


L'Insuli Salomon esas insul-grupo en Oceania, sude de Pacifiko, qua konsistas ek 6 precipua insuli e plu kam 900 insuleti este de Papua-Nova-Guinea. Lua tota surfaco amontas a 28 400 km², ed ol havis 599 419 habitanti en 2016.[1] Lua chef-urbo, Honiara, jacas an l'insulo Guadalcanal.

Bazala fakti pri l'insuli Salomon:

HistorioRedaktar

 Precipua artiklo: Historio dil Insuli Salomon

L'unesma habitanti dil insuli Salomon venis de Nova-Guinea adminime 30 mil yari ante nun. Li reprezentis l'unesma homala expanso tra Pacifiko, ante l'arivo di populi qui parolis Austroneziana lingui cirkume 4 mil yari ante nun. L'Austroneziani adportis nova tekniki di kultivo e navigado. La maxim multa lingui nun parolata che l'insuli Salomon havas Austroneziana origino.

L'insuli nomizesis dal Hispana explorero Álvaro de Mendaña. Kande ilu deskovris l'insuli, ilu kredis ke li esas la Biblala lando Ophir, de ube on adportis oro al rejulo Salomon de Israel, pro l'oraji werata dal insulani.

Dum la Duesma mondomilito kelka importanta kombati eventis che l'insuli. La maxim importanta ek li esis la batalio di Guadalcanal, del 7ma di agosto 1942 til la 9ma di februaro 1943, inter Usana e Japoniaana trupi. Usa vinkis, e 31 mil Japoniani e 7 mil Usani perisis lor la batalio.

Insuli Salomon nedependanteskis del Unionita Rejio ye la 7ma di julio 1978.

PolitikoRedaktar

 
Sideyo dil Parlamento dil Insuli Salomon.

Insuli Salomon esas konstitucala monarkio. La chefo di stato esas la rejino Elizabeth la 2ma, reprezentata da general-guberniestro qua elektesas dal parlamento por 5 yari. La chefo di guvernerio esas la chefministro, qua elektas l'altra ministri ed elektesas dal parlamento.

La parlamento havas unika chambro kun 50 membri, qui elektesas dal populo por 4 yari. Omna civitani evanta 21 yari o pluse darfas votar.

La general-guberniestro nominas la chef-judiciisto de la Supera Korto, konsilata dal chefministro e dal chefo di la opozantaro. Lu anke nominas altra judiciisti, konsilata da judiciala komisitaro. La konstituco di 1978 kreis Supera Korto por judiciar civila e kriminala procesi, ed anke apelo-korto. La bazo di lua judiciala sistemo dependas de stranjera judiciisti, nome de Australia, Nova-Zelando e Papua-Nova-Guinea.

GeografioRedaktar

 
Foresto che l'Insuli Salomon.
 
Fluvio Lunga.

L'insuli jacas inter latitudi 5° e 13°S e longitudi 155° e 169°E. La disto inter la maxim estala e la maxim westala insuli del arkipelago esas cirkume 1.500 km. Nome l'insuli Santa Cruz, jacanta norde de Vanuatu, esas maxim izolata, e distas plu kam 200 km del altra insuli. La tereni de la maxim granda insuli havas volkanal origino, kontre ke altra esas koralia atoli. Geografiale, l'insulo Bougainville esas parto del Insuli Salomon, ma politikale apartenas a Papua-Nova-Guinea.

La klimato esas tropikala influata da musono, kun mezavalora temperaturi inter 25°C e 32°C dum la jorno.[2] Multa cikloni formacesas proxim l'insuli, tamen li ne frapas l'arkipelago. La mezavalora pluvo-quanto yarala esas 305 cm (3050 mm).[2]

La precipua fluvii di la lando esas Lunga, Kirakira, Matanikau e Tenaru, la quar nur navigebla per kanoi.[2]

EkonomioRedaktar

 Precipua artiklo: Ekonomio dil Insuli Salomon

Preske 75% del habitanti praktikas agrokultivo o pesko por entrateno e produktas nulo por exportaco. Kun 600-dolara-TNP po persono, l'Insuli Salomon judikesas kom povra lando.

DemografioRedaktar

 
Familio en Honiara.
 
Demografio di Salomon Insuli, de 1961 til 2004

Segun statistiki de The World Factbook por julio 2018, Insuli Salomon havis 660 121 habitanti. Segun etnio, 95,3% esis Melaneziani, 3,1% esis Polineziani, 1,2% esis Mikroneziani, e 0,3% esis altra etnii.[3]

La linguo oficala esas l'Angla, tamen parolata nur da 1% o 2% de la habitantaro. Altra lingui parolata esas Melaneziana pidgin e cirkume 120 lokala lingui.[3]

La procento di habitantaro segun religio esas: protestanti 73,4% (Eklezio di Melanezia 31,9%, Evangeliani de Suda Maro 17,1%, Adventisti de la 7ma Dio 11,7%, ed altri); katoliki 19,6%, altra kristani 2,9%, altra religii 4%, nula religio 0,03%, sen informo 0,1%.[3]

La viv-espero en 2007 esis 66,7 yari por la mulieri, e 64,9% por la viri.[4]

KulturoRedaktar

Radio esas la maxim influanta komunikala moyeno en la lando pro la interdifero di lokala lingui, iliterateso[5] e desfacileso por recevar televizion-signali en kelka parti di la lando.

ReferiRedaktar

  1. 1,0 1,1 World Population Prospects: The 2017 Revision. United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. URL vidita ye la 10ma di septembro 2017.
  2. 2,0 2,1 2,2 Solomon Islands (Angla). URL vidita ye la 23ma di julio 2019.
  3. 3,0 3,1 3,2 Solomon Islands - The World Factbook. CIA. URL vidita ye la 23ma di julio 2019.
  4. Human Development Report 2009 - Solomon Islands.
  5. BBC News


Landi e teritorii en Oceania
Atolo Johnston | Atolo Midway | Australia | Estal Timor| Fidji | Franca Polinezia | Guam | Havayi | Insulo Baker | Insuli Cook | Insulo Howland | Insulo Jarvis | Insulo Wake | Insuli Marshall | Insuli Salomon | Kingman Rifo | Kiribati | Federata Stati di Mikronezia | Nauru | Nova Kaledonia | Nova-Zelando | Niue | Norfolk | Norda Mariani | Palau | Palmyra | Papua-Nova-Guinea | Pitkern | Samoa | Tokelau | Tonga | Tuvalu | Usana Samoa | Vanuatu | Wallis e Futuna