Jan Łukasiewicz

Jan Łukasiewicz
Profesiono:	matematikisto, logikisto
Lando:	Polonia
Naskodato:	21 di decembro 1878
Nasko-loko:	Lwów
Mortodato:	13 di februaro 1956
Morto-loko:	Dublin

Jan Łukasiewicz n. ye la 21ma di decembro 1878 til la 13ma di februaro 1956, esis matematikisto Poloniana naskinta en Lwów, Galicia (nun en Ukraina). Ilua laboro matematikala enfokigis la logiko matematikala. Ilu pensis novigar la tradicionala logiko prepozicionala, la principo di ne kontradiciono e la principo di la tercio exkluzata.

Łukasiewicz laboris pri logiko polivalenta, includanta ilua propra kalkulo di tri valori, la prima logiko di kalkulo neklasika. Anke su dedikis a la filozofio, su aproximanta a le aspekti homal di la kreado di la teorio ciencala kun idei similara a la di Karl Popper.

Ilu skribis, inter altra verki, Elementi di logiko matematika; La silogistiko di Aristotelo super la vidpunto di la moderna logiko formala; Pri la teorio intuiciva di la deduciono; Sistemo di logiko modal; La principo di individuaciono.

Vivo

• 1890 til 1902 Studiis kun Kazimierz Twardowski en Łwów (Leopolis)
• 1902 - Doktorato (matematiko e filozofio), Universitato di Lwów kun maxim alta distingo posibla
• 1906 - kompletigis ilua tezo, Universitato di Lwów (Leópolis)
• 1906 - Divenis profesoro
• 1910 - Esayi pri la principo di ne kontradiciono e pri la principo di la tercio exkluzata.
• 1911 - Profesoro extraordinara en Lwów (Leopolis)
• 1915 - Invitata a la nova Universitato di Warszawa
• 1916 - Deklarata la nova Regno di Polonia
• 1917 - Developis la kalkulo proposicionala trivalenta e kritikas la principo di la tercio exkluzata.
• 1919 - Ministro Poloniana pri Eduko.
• 1920 - 1939 Profesoro dil Universitato di Warszawa, ilu fondis ensemblo a Stanislaw Leśniewski la skolo di logiko Lwów-Warszawa (videz anke Alfred Tarski, Stefan Banach, Hugo Steinhaus, Zygmunt Janiszewski, Stefan Mazurkiewicz)
• 1928- Mariajis su kun Regina Barwinska
• 1946 - Exiliis su en Belgia
• 1946 - Obtenis katedro en l'Universitato College Dublin
• 1953 - Skribis ilua autobiografio

Axiomigaciono di la logiko propozala

Un ek l'aspekti plu konocata di la laboro di Łukasiewicz esas ilua axiomigacioni di la logiko proposicionala. Un di ica axiomigacioni konsistas apene en tri axiomi qua, en notizo moderna, skribesas per la yena formo:

• $(p\rightarrow q)\rightarrow ((q\rightarrow r)\rightarrow (p\rightarrow r))$
• $p\rightarrow (\neg p\rightarrow q)$
• $(\neg p\rightarrow p)\rightarrow p)$

A partar du axiomi, le formuli valida di la logiko proposicionala esez iinferata per substituciono e/o modus ponens. Łukasiewicz anke prizentis revizo di sistemo axiomatika di Nicod qua uzas apene konektivo e posedas apene axiomo.

Altra granda atingo di Łukasiewicz esis notizo por logiko proposicionala ne ambigua, suficanta por permisar l'elimino di parentezi e altra signi uzata por determinar la skopo di la konektivi logika. Ca notizo konocesas kom notizo poloniana e en ilu le konektivi logika esas prefixata en foyo di infixata kom acidas en la notizo usuala. Ca notizo havas importo teoriala por komputerala cienci.

Extera ligilo

• Charles Hamblin en Angla

Artikli en l'Angla

• Aristotle & Łukasiewicz on the Principle of Contradiction, ed. by Frederick Seddon (Modern Logic, 1996) ASIN 1884905048
• Philosophical Logic in Poland, ed. by Jan Wolenski (Kluwer, 1994) ISBN 0-7923-2293-2
• Jan Łukasiewicz: Elements of Mathematical Logic, Warsaw, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1963
• Jan Łukasiewicz: Selected Works, Amsterdam, North-Holland, 1970
• Jan Łukasiewicz. Aristotle´s Syllogistic. Oxford: The Clarendon Press (1957)