Genciano

Genciano esas planto de la familio "genciani", di qua la suko esas bitra, qua kreskas che monti.

Genciano-floro

Kun c. 400 speci ol egadesas kom granda genero.  Li esas notinda pro lia grandaparte granda, trumpeto-forma flori, qui esas ofte intense blua.

La genero-nomo esas tributo a Gentius, rejo qua forsan deskovris la toniziva propraji di genciani.

Habiteyo

Ol esas kosmopolita genero, qua existas en montoza habiteyi en meztemperatura regioni di Azia, Europa ed Amerika.  Ula speci anke existas en nordwesta Afrika, estala Australia, e Nova-Zelando.  Li esas yarala, duyarala, o perena planti.  Uli esas sempreverda, altri ne.

Multa genciani esas desfacile kreskebla exter lia sovaja habiteyo, ma plura speci esas obtenebla kultivite.  Genciani esas tote robusta e povas kreskar en plena suno o mi-ombro.  Li kreskas en bone-drenita, neutra til acida suli richa ye humuso.  Li esas populara en roko-gardeni.

Uzi

Multa drinkaji facesas per genciano-radiko.  Gentiana lutea uzesas por produktar "gencian-liquoro", distilita drinkajo produktata en la Alpi.  Ula speci rekoltesas por fabriko di aperitivi, liquori, e tonizivi.

Genciano-radiko esas frequa drinkajo-saporizilo por "bitters".  La senalkohola drinkajo Moxie kontenas genciano-radiko.  La franca liquoro Suze facesas per genciano.  Americano-aperitivo kontenas genciano-radiko por bitra saporizo.  Ol esas ingrediento en la italiana liquoro Aperol.   Ol anke uzesas kom la chefa saporo en la germana pos-dinea digestigivo Underberg, e la chef-ingrediento en Angostura-"bitters" e Peychaud's Bitters.

Genciano uzesas en herbala medicino por digestala problemi, febro, hipertenseso, muskulo-spasmi, parazita vermi, vundi, kancero, sinusito, e malario, ma studii per floro-remediili di Bach qui kontenas genciano montris nula efiko preter ta di placebo.

Folii e radiki di Gentiana punctata uzesas en tradicionala austriana medicino interne ed extere kom liquoro o teo por morbi dil gastrointestinala sistemo, pelo, movala sistemo, hepato e bilo, e por pediatriala problemi, febro, influenzo, reumatismo, e goto.

Genciano-flori

Deskripto

Genciani havas opozite aranjita folii, kelkafoye en bazala rozatrajo.  La trumpeto-forma flori esas normale profunde blua od azurea, ma povas esar blanka, kremea, flava, o reda.  Multa speci esas polimorfa egarde floro-koloro, havanta flori diversa-kolora.  Blua-flora speci predominacas en la Norda Misfero, e reda-flora speci dominacas en la Andi, ube ucelo-polenizo probable plu often favoresas da naturala selekto.  Blanka-flora speci trovesas tra la domeno dil genero ma dominacas en Nova-Zelando.

La maxim multa flori esas pentamera, kun 5 lobi en la korolo e 5 sepali.   Poka speci havas 4 til 7 floro-parti.  La korolo havas falduri nomizita plicae inter la lobi.  La stilo esas kurta od absenta.  La ovario esas generale sesila e havas nektario-glandi.